Recaizade Mahmut Ekrem ve Edebiyat Öğretimi

Abstract

Bu çalışmada öğretmenliğini hayatının her kademesine yayan, giyim-kuşam, konuşma, hal ve tavırla, eğitime verdiği değerle ön plana çıkan Recaizade Mahmut Ekrem’in Ta’lim-i Edebiyat (1911), Takdir-i Elhan (1886), Takrizat (1898), Kudemadan Birkaç Şair (1887) adlı ders kitapları günümüz Türk Eğitim sistemi açısından değerlendirilmiştir. Araştırmanın amacı, Recaizade Mahmut Ekrem’in incelenen edebiyat ders kitaplarındaki strateji, yöntem ve teknikleri günümüz eğitim sistemi ile karşılaştırıp tespit etmek ve ortaya çıkarmaktır. Ta’lim-i Edebiyat, Mekteb-i Mülkiye’de öğretmenliği sırasında yazdığı edebiyat ders kitabıdır. Takdir-i Elhan’ı, öğrencisi Menemenlizade Mehmet Tahir’in Elhan adlı şiir kitabına yazdığı edebi eleştiriden yola çıkarak yazmıştır. Takrizat adlı eseri Recaizade Mahmut Ekrem’e gönderilen, o dönemin genç şair ve yazarlarının eserlerine yaptığı edebi eleştiri mektuplarından oluşmuştur. Kudemadan Birkaç Şair adlı kitap ise edebiyat ders notlarıdır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden, doküman analizi kullanılmıştır. İncelenen edebiyat ders kitapları, günümüz eğitim sistemi ile karşılaştırıldığında, benzerlik gösteren eğitim strateji, yöntem ve teknikleri ile eğitim ilkelerini barındırmaktadır. Diğer disiplinlerle ilişki kurma, hedef kitleye görelik, hayatilik, yakından uzağa, kolaydan zora, buluş yolu ile öğrenme stratejisi, tümevarım, örneklendirme (tanık gösterme), soru-cevap şeklindeki günümüz eğitim sisteminin eğitim ilke, strateji, yöntem ve tekniklerine dair örnekler tespit edilmiştir. Bu benzerliklerin Tanzimat döneminde görülmesi ise ayrıca önem taşımaktadır. Edebiyat öğretiminin Tanzimat döneminde batılı yöntem ve tekniklere göre yapıldığı tespit edilmiştir.

In this study, the Ta’lim-i Edebiyat, Takdir-i Elhan, Takrizat, Kudemadan Birkaç Şair literature course books of Recaizade Mahmut Ekrem, who reflects his teacher role in everything about his life, from clothing, manners, discussions to the value he gives to literature, were evaluated regarding the Turkish Education System. The aim of the study is to determine and compare the strategies, methods and techniques of Recaizade Mahmut Ekrem with today's education system. Ta’lim-i Edebiyat is a course book written during his years at Mekteb-i Mülkiye as a teacher. Takdir-i Elhan was published through his criticism of his student Menemenlizade Mehmet Tahir’s poetry book Elhan. Takrizat is a collection of letters, including his criticisms about young poets and authors’ works, which were sent to Recaizade Mahmut Ekrem. Kudemadan Birkaç Şair consists of his literature lesson notes. In this research document analysis, one of the qualitative research methods, was used. Once the relevant sources of data had been analysed, there were examples of interdisciplinary studies, student dependence, conduct of life, from easy to difficult, discovery learning strategies, inductive method, sampling, and the question-answer method which were detected as strategies, methods and techniques of the current education system. It is important to see that these similarities existed during the Tanzimat period. It was determined that literature education was conducted according to western methods and techniques during the Tanzimat period.