Liderlik Davranışlarının Orta Düzey Yöneticiler Üzerindeki Etkisi ve Yöneticilerin Tükenmişlik Düzeyleri İle İlişkisi : Kuşadası Otel İşletmelerinde Bir Araştırma

Abstract

İşletmelerde çalışanların başarısı, örgütsel birliktelik, takım çalışması ve örgütsel bağlılık gibi birçok özellik liderlik süreci sonucunda sağlandığı gibi, çalışanların tükenmişlik duygularını da doğrudan etkilemektedir. Aynı zamanda, liderliğin başarısının ölçülmesi, liderin taşıdığı özelliklerin niteliğine bağlı olduğu kadar, etkilediği grubun bu özelliklerden etkilenme derecesine de bağlıdır. Bu çalışmada dönüşümcü ve etkileşimci liderlik tiplerinin alt boyutlarıyla ele alınması sonucunda çalışanların bu boyutları nasıl algıladıkları ve tükenmişlik düzeyleri ile ilişkisi araştırılmıştır. Dönüşümcü liderlik için; karizma/ilham verme, entelektüel uyarım ve bireysel destek boyutları, etkileşimci liderlik için; ödüle bağlılık, istisnalarla yönetim (aktif) ve istisnalarla yönetim (pasif) boyutları ve tükenmişlik için Maslach’ın Tükenmişlik Envanterine göre, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı boyutları ele alınmıştır. Çalışmada Kuşadası Bölgesi’nde faaliyet gösteren beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan 116 orta düzey yönetici örneklem olarak seçilmiştir ve yöneticilerinin algıladıkları liderlik davranışlarının orta düzey yöneticilerin tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisi ölçülmeye çalışılmıştır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre; dönüşümcü liderlerin entelektüel uyarım davranışlarının, izleyenlerinin duygusal tükenmişlik duygularını azalttığı, bunun yanı sıra yine dönüşümcü liderliğin karizmailham verme davranış özelliğinin, izleyenlerin kendilerini başarısız olarak değerlendirmelerini azalttığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca, etkileşimci liderliğin bireysel destek davranışının, izleyenlerin duyarsızlaşmasını azalttığını gösteren sonuçlara ulaşılmıştır. Regresyon analizine göre; konaklama işletmelerinde vasıflı liderliği temsil eden liderlik davranışının, dönüşümcü liderliğin alt boyutu olan entelektüel uyarım davranış şekli olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca etkileşimci liderliğin istisnalarla yönetim -pasif- boyutunun ise işgörenlerin tükenmişlik düzeyini önemli oranda etkilediği belirlenmiştir.

Many concepts such as the success of employees, organisational unity, teamwork, and organisational commitment in enterprises are achieved as a result of leadership process, but they also directly affect burnout feelings of employees. Besides, the measurement of leadership success depends on both the quality the characteristics that the leaders have and the effect level of that group being exposured by these characteristics. As a result of dealing with transformational and transactional leadership types with their sub-dimensions, this study examines how these dimensions are perceived by the employees and its relation with burnout level. For the transformational leadership, charisma/inspiration, intellectual motive, and individual supportive dimensions are considered while addiction to reward, dimensions of management with exceptions (active), and management with exceptions (passive) for transactional leadership and also in order for burnout, emotional burnout, desensitization, and personal success factors are handled according to Maslach Burnout Envantery In the present study, 116 mid-level managers working in five-star hotels located in Kuşadası region as a sample. The effect of leadership behaviours perceived by the managers on the burnout level of mid-level manager behaviours are attempted to be measured. According to the correlation analysis results, there is a significant relationship displaying that intellectual motive behaviours of transformational leaders increase emotional burnout of their followers and further more, charisma/inspiration feature of transactional leadership has influence on rising personal success. Besides, individual supportive behaviour of transactional leadership has been found out to decrease the desensitization of their followers. When regression analysis results considered, they showed that leadership behaviour representing qualified leadership in lodging enterprises is an intellectual motive behaviour which is a sub dimension of transformational leadership. Moreover, the passive dimension of management with exceptions of transactional leadership has been determined to remarkably affect burnout level of employees.