Achillea nobilis L. subsp. sipylea (O. Schwarz) Bässler bitki ekstraktlarının potansiyel etkilerinin farklı test sistemleri ile belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, endemik Achillea nobilis L. subsp. sipylea (O. Schwarz) Bässler (Asteraceae) bitkisinin hekzan, metanol ve su ekstraktlarının genotoksik, antigenotoksik, antioksidan ve antimikrobiyal aktiviteleri ile toplam fenolik ve flavonoid madde içerikleri üzerine mevsim ve lokasyon değişimlerinin etkisi belirlenmiştir. Bitkiler üç farklı istasyondan ilkbahar ve yaz aylarında toplanmıştır. Bitkinin genotoksik potansiyeli Tradescantia stamen tüyü mutasyon analizi ve DNA cleavage testi ile belirlenmiştir. Antigenotoksik aktiviteyi saptayabilmek için DNA koruma aktivite testi ve Allium cepa L. kök meristematik hücre testi uygulanmıştır. Toplam fenolik ve flavonoid madde içerikleri spektrofotometrik olarak ölçülmüştür. Ekstraktların antioksidan aktiviteleri farklı yöntemler (DPPH radikal giderme aktivite testi, β-karoten/linoleik asit testi, CUPRAC, metal şelatlama aktivitesi ve toplam antioksidan aktivite testi) kullanılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Agar disk difüzyon yöntemi ve MİK testleri ile çeşitli patojenik bakteri ve mayalara karşı in vitro antimikrobiyal aktivitesi test edilmiştir. Çalışma sonucunda, özellikle metanol ve su ekstraktlarının H2O2'ye karşı anlamlı antigenotoksik aktiviteye sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca test edilen bütün ekstraktların, özellikle su ekstraktının, doza bağlı olarak antioksidan aktivite gösterdikleri saptanmıştır. Bununla birlikte, antioksidan aktivite ile toplam fenolik içerik arasında pozitif bir korelasyon bulunmuştur. Çalışma sonuçları, bitkinin antigenotoksik ve antioksidan aktiviteleri ile biyoaktif madde içeriğinin mevsim, ekstrakt çeşidi, doz ve uygulama süresine bağlı olarak değiştiğini göstermektedir. Elde edilen sonuçlar A. nobilis subsp. sipylea metanol ve su ekstraktlarının güçlü antioksidan ve DNA hasarına karşı koruma potansiyelinin olduğunu açıkça göstermekte olup, bu durum bitkinin doğal antioksidan kaynağı olarak kullanılabileceğine işaret etmektedir.

In this research, the influences of season and location variations on genotoxic, antigenotoxic, antioxidant and antimicrobial activities and total phenolic and flavonoid contents of n-hexane, methanol and water extracts of endemic Achillea nobilis L. subsp. sipylea (O. Schwarz) Bässler (Asteraceae) were determinated. The plant was collected at three localities in spring and summer seasons. The genotoxic potential of the plant was studied using Tradescantia stamen hair mutation assay and DNA cleavage assay. The antigenotoxic activity was determined by DNA protecting activity assay and Allium cepa L. bioassay. Total phenolics and flavonoids were determined spectrophotometrically. The antioxidant activities of the extracts were evaluated by different methods (DPPH radical scavenging assay, β-carotene/linoleic acid test, CUPRAC, metal chelating activity and total antioxidant activity). The extracts were considered for in vitro antimicrobial activity against a variety of clinical pathogenic bacteria and yeasts by agar disc diffusion method and MIC test. Consequently, the extracts, especially methanol and water extracts, showed a good antigenotoxic activity against H2O2. All the tested extracts, especially water extracts, also showed a concentration dependent antioxidant activity. A positive correlation between antioxidant activity and total phenolic content was found. Results of study showed that antigenotoxic and antioxidant activities and bioactive compound content of plant changed according to season, type of extract, dose and duration of treatment. These results clearly demonstrates the strong antioxidant and DNA damage protecting potential of methanol and water extracts of A. nobilis subsp. sipylea and marks its use as a potential source of natural antioxidant.