Orta Asya Bölgesel Güvenlik Kompleksi Bağlamında Kırgızistan-Özbekistan İhtilafı

Abstract

Orta Asya bölgesi post-Sovyet dönemde uluslararası sisteme en az entegre olabilmiş bölgelerin arasında yer alır. Bu nedenle geçiş ekonomileri olarak adlandırılan bu ülkeler başta siyasi olmak üzere bir dizi sorunla yüz yüzedirler. Sahip oldukları coğrafi, ekonomik ve beşeri potansiyelin yanı sıra stratejik konumları nedeniyle küresel ve bölgesel güçlerin ilgisini çeken Orta Asya Türk cumhuriyetleri, bağımsızlıklarını pekiştirme telaşı içinde bir dizi sorunla yüz yüze kalmışlardır. Bu sorunların önemli bir kısmı Sovyet döneminin siyasal mirası ve bölge ülkelerinin kapasite yetersizlikleriyle ilgilidir. Bunun dışında radikalizm gibi bölgeyi aşan güvenlik sorunlarının aslında bölgeye dışardan yapılan müdahalelerin doğurduğu entropiye dayalı olduğu düşünülmektedir. Bu noktada Orta Asya cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarından ödün vermeden kendilerini geliştirmelerinin ve bölgesel sorunların çözümü için en ideal yol öncelikle bölge içi ittifaktan geçer. Bu makalede Orta Asya bölgesinin kronik sorunları ve bölgesel işbirliği konusu Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi bağlamında Kırgızistan-Özbekistan ihtilafı örneği üzerinden analiz edilmektedir.

Central Asia is one of the least integrated regions to the international system of the world. So, these transition economies have confronted with a series of problems primarily political. These challenges and confrontations are originated with human, geographic and economic reasons as well as their geopolitical positions in context of attractiveness for regional and international powers. Therefore Central Asia countries are in dilemma of strengthening of their sovereignty and confronting with challenges. Actually, many of the problems of Central Asia are heritage of the Soviet policies and era besides lack of capacity. Additionally, the problem of radicalism also is external entropy for the region. Therefore, most plausible answer is regional cooperation and alliance for tackling of these challenges. In this essay, the regional security problems of Central Asia are being analyzed by the case of Kyrgyz-Uzbek conflict in context of Regional Security Complex Theory.