Aile İşletmelerinin Yaşamlarını Sürdürebilmesinde Sonraki Kuşakların Duygusal Sahiplik Algılamasının Rolü ve Önemi : Türkiye’deki Kıdemli İşletmeler Üzerinde Bir Araştırma

Abstract

Ülke ekonomilerinin dinamik unsurunu oluşturan ve sosyoekonomik gelişmesinde önemli bir paya sahip olan aile işletmelerinin sürdürülebilirliğinin sağlanmasında, bir yandan sosyal, psikolojik ve kültürel özellikleri temel alan aile ile diğer yandan ekonomik niteliği ağır basan ve temellerini rasyonelliğe dayandıran işletmenin uyum içerisinde çalışması büyük önem taşımaktadır. İşletmelerin varlıklarını sürdürülebilir kılmaları noktasında, tüm yaşamsal evrelerde rasyonel temele dayanan düzenlemelere rastlamak mümkündür. Örneğin; işletmeye ve aileye yol gösteren, aile ile işletme ilişkilerinin kurumsallaşmasını gözeten, aile anayasaları, aile konseyleri, aile meclisleri ve stratejik gelişim planları gibi. Fakat yapılan çalışmalar göstermektedir ki, aile işletmelerinde yaşanan sorunların yönetilmesinde ve sürekliliğin sağlanmasında rasyonel düzenlemeler işletmeyi tek başına sürdürülebilir başarıya taşıyamamaktadır. Aile işletmesinin sürdürülebilirliğinde etkili olan aileye ve işletmeye ait ilkeleri, değerleri, normları, vizyon ve misyon anlayışını sonraki kuşak aile üyelerinin sürdürülebilir kılması rasyonel ilkelerin ışığında yapılan düzenlemelerin yanı sıra, duygusal sahiplik olgusunun yaratılabilmesiyle mümkündür. Araştırmanın anakütlesini ülkemizde faaliyet gösteren, İstanbul Ticaret Odası’nda kaydı bulunan, 1930 yılı öncesinde kurulan ve günümüze kadar yaşamlarını sürdüren işletmeler oluşturmaktadır. “Kıdemli İşletmeler” olarak tanımlanan ve kuruluşlarından günümüze kadar sürekliliklerini sağlamış 60 işletmenin sonraki kuşak işletme sahiplerine 6 bölüm ve 40 sorudan oluşan, aile işletmelerinin sürdürülebilirliğinin sağlanmasında rasyonellik ilkelerinin yanı sıra duygusal sahiplik olgusunun etkisini ölçmeyi amaçlayan bir anket uygulanmıştır. Aile işletmelerinin sürdürülebilirliğinin sağlanmasında rasyonellik ilkelerinin yanı sıra duygusal sahiplik olgusunun etkisinin ölçülmesini amaçlayan anket sonuçları istatistiksel olarak yorumlanarak analiz edilmiştir.

Coordination of the family that bases on psychological and cultural characteristics and the business economic characteristics of which is predominant and bases on rationality is important to ensure sustainability of family businesses that constitute the dynamics of the economies of the countries and have a significant share in socio-economic development of them. In sustainability of the businesses, it is possible to meet regulations based on a rational basis in all vital stages. For example, family constitutions, family councils and strategic development plans that guide businesses and families and oversee institutionalization of family and business relations. However the studies show that rational regulations cannot move business to sustainable success alone in managing the problems in family businesses and ensuring permanency. Next generation of family members’ making the family and business owned principles, values, norms, vision and mission understanding that are effective in sustainability of family businesses sustainable is possible according as creation of emotional ownership right alongside regulations in the light of the rational principles. The main mass of the study is formed of the businesses established before 1930 and which are still operative, operating in Turkey, registered to Istanbul Chamber of Commerce. A survey consisting of 6 episodes and 40 questions was applied to next generations of business owners of 60 businesses which are defined as “Senior Businesses” and ensured their sustainability from their establishment to today. The survey results that aim to evaluate the principles of rationality in ensuring sustainability of family businessesand the effect of emotional ownership as well were analyzed interpreting statistically.