İklim değişikliğinin Seyfe gölü sulakalanına, iklimine, ekolojisine ve yöre halkının yaşamına etkileri

Abstract

Seyfe Gölü İç Anadolu'nun Orta Kızılırmak Bölümü'nde, 39°13'N - 34°23'E koordinatlarında, tektonik kökenli bir havza da yer alır. Uluslararası Su Kuşları Araştırma Bürosu (IWRE) tarafından yapılan bir sınıflandırmaya göre Seyfe Gölü I. sınıf kuş barınak alanı olarak belirlenmiş ve dünyada korunması gereken en önemli kuş barınak alanlarından birisi olarak kabul edilmiştir. Seyfe Gölü sulakalanında yapılan kuş araştırmalarına göre, kuşların göle yumurtlama ve beslenme amacıyla geldikleri ve göldeki küçük balıklar, alg, zooplankton, ve bentik organizmalarla beslendikleri belirlenmiştir. Tipik İç Anadolu Karasal İklimi'ne sahip olan çalışma alanında yapılan istatistiksel zaman dizisi analizleri 1930'dan günümüze kadar olan süreçte özellikle son 10 yılda göl ve çevresinde yağışların belirgin şekilde azaldığını, sıcaklıklarda da belirgin artışların olduğunu ortaya koymuştur. Alan 2002 yılından 2008 yılına kadar şiddetli kuraklığın etkisi altında kalmıştır. Gölün kurumasıyla (taban kısmı dışında) yer altı su seviyesi düşmüştür. Kuyuların derinliği yer yer 300 m'yi bulmaktadır. Göldeki canlılık için çok büyük öneme sahip olan primer üreticilerin (plankton) azalmasıyla göl yaşamı tehlikeye girmiştir. Göl çevresindeki çayır vejetasyon kuraklıktan dolayı, saf step ve halofit (tuzcul) vejetasyonlar ise alan tahribatından dolayı yok olmaya başlamıştır. Kuş çeşitliliği gölün kurumasından dolayı büyük oranda azalmıştır. Flamingo gibi su kuşlarına barınma-beslenme-kuluçka alanları yaratan gölün bu özelliğini kaybetmesinden dolayı göldeki kuş çeşitliliği su kuşlarından kıyı kuşlarına doğru değişmektedir. Kuraklık nedeniyle tarımda verimlilik düşmüştür. Gölün kurumasını takiben göl yüzeyinden rüzgarla birlikte kalkan tozlu tuz bulutları hem tarım alanlarının üzerine çökerek hem de insanların bu tozu solumaları sonucu çeşitli zararlar oluşturmaktadır. Gölün kurumasına bağlı olarak tarımsal verimlilikteki düşüş, geçim sıkıntısına yol açmış, bu durum göl çevresindeki köylerden dışa göçü arttırmıştır.