Türkiye'de yerel kalkınma modeli olarak mikrofinans sistemi: Bursa örneği

Abstract

Son yıllarda, yerel kalkınma anlayışı, gelişmekte olan ülkelerin kendilerine özgün problemlerinin çözülmesinde giderek merkezi planlamacılık anlayışının yerini almaktadır. Bu esnada, yoksulluk gibi makroekonomik sorunlar, sadece devletin merkez kurumlarının değil; yerel devlet kurumlarının ve sivil toplum kuruluşlarının da görev alanına girmiştir. Bir sivil toplum kurulusu olan Türkiye Grameen Mikrokredi Programı, yerel kalkınma anlayışı çerçevesinde yoksullukla mücadele etmektedir. Bu mücadeleyi yoksul kesimin en yoksul kitlesi olan kadınlara mikrokrediler vererek gerçekleştirmektedir. Çalışmamızın amacı, Grameen Mikrokredi Programının Bursa’daki faaliyetlerinin kadınların toplumsal statüsüne ve yoksulluğa etkisini incelemektir. Araştırmamızda nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Çalışmamızın örneklemini, Grameen sisteminin hedef kitlesi olan, mikrokredi kullanıcısı kadınlar oluşturmuştur. Bursa’daki en eski 104 mikrokredi kullanıcısı kadına soru kâgıtları yoluyla ulaşılmıstır. Soru kâgıtlarıyla kadınların kişisel, ailevi ve ekonomik profilleri çıkarılmıştır. Soru kâgıtlarından elde edilen veriler çalışmamızın nicel kısmını oluşturmuştur. 11 kadınla yapılan derinlemesine görüşmeler ise kadınların hayat hikâyelerinden mikrokredi ve yoksulluk hakkındaki düşüncelerine kadar daha ayrıntılı bulgular elde edilmesini sağlamıştır. Derinlemesine görüşmeler çalışmamızın nitel kısmını oluşturmuştur. Elde edilen veriler değerlendirildiginde, mikrokredi hizmetinden yararlanan kadınların hemen hepsinin aile geliri “biraz” veya “çok” artmıştır. Kredi geri ödemelerinde “hiçbir zaman” zorlanmamaktadırlar veya “nadiren” zorlanmaktadırlar. Mikrokrediyi tercih etmelerindeki en önemli neden; mikrofinans sisteminin cezai işlemlere başvurmaması ve yüksek kredi faizi kullanmamasıdır. Bu nedenle kadınların %85 yeniden mikrokredi kullanmak istemektedir.