COVID-19 pandemi sürecinde COVID-19 aşı periyodu tamamlanmamış bireylerin COVID-19 aşı okuryazarlığı seviyesinin belirlenmesi ve COVID-19 aşı uygulaması; vaka yönetimi

Abstract

Bu yüksek lisans tez çalışması, Covid-19 pandemi sürecinde Covid-19 aşı periyodu tamamlanmamış bireylerin Covid-19 aşı okuryazarlığının belirlenmesi ve Covid-19 aşı uygulamasının yapılması amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel türde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Türkiye'nin batısında yer alan bir ilçede yaşayan Covid-19 aşı periyodunu tamamlamamış bireyler, örneklemini ise araştırmayı kabul eden 923 birey oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından oluşturulan 'sosyo-demografik özellikler formu' ve 'Covid-19 Aşı Okuryazarlığı Ölçeği' kullanıldı. Yapılan araştırma sonucunda toplam 923 gönüllü katılımcıya Covid-19 aşısı yapılmış olup hiç aşı olmamış 82 kişiye 1. doz Covid-19 aşısı yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda iki alt boyuta ayrılan Covid-19 aşı okuryazarlığı ölçeğinin iletişimsel/eleştirel alt boyut puan ortalaması 3,07, fonksiyonel beceriler alt boyut puan ortalaması 2,30, Covid-19 aşı okuryazarlığı ölçeğinin genel puan ortalaması 2.81 bulundu. Çarpıklık ve basıklık değerinin ±2 referans değeri arasında olmasından dolayı fonksiyonel beceri, iletişimsel/eleştirel beceri ve Covid-19 aşı okuryazarlık toplam puanının normal dağılım gösterdiği görüldü. Covid-19 aşı okuryazarlığı ölçeği ve sosyodemografik özellikler arasında anlamlı farklar bulundu. Buna göre yaş, çocuk sayısı, medeni durum ile Covid-19 aşı okuryazarlığı arasında anlamlı bir fark bulunmadı (p> 0,05). Eğitim durumu ile Covid-19 aşı okuryazarlığı arasında anlamlı bir fark bulundu. İlkokul mezunu olan bireylerin, ortaokul, lise ve üniversite mezunu olan bireylere göre Covid-19 aşı okuryazarlık seviyesinin düşük olduğu bulundu. (p ≤0,05). Gelir durumu ile Covid-19 aşı okuryazarlığı arasında anlamlı bir fark olduğu görülmüş olup gelir düzeyi düşük olan bireylerin, gelir düzeyi orta ve yüksek olan kişilere göre Covid-19 aşı okuryazarlık seviyelerinin daha yüksek olduğu bulundu (p≤0,05). Şimdiye kadar Covid-19 geçiren bireyler ile Covid-19 geçirmemiş bireyler arasında Covid-19 aşı okuryazarlığı arasında anlamlı bir fark bulundu. Covid-19 geçiren bireylerin Covid-19 aşı okuryazarlığı seviyesinin daha düşük olduğu görülmüştür (p ≤0,05). Covid-19 aşısı olan bireylerin iletişimsel/eleştirel beceri ve Covid-19 aşı okuryazarlık becerilerinin daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen bulgulara göre bireyler Covid-19 aşısı hakkında bilgilendirilmeli ve aşı uygulaması teşvik edilmelidir.

This master's thesis study was conducted in a descriptive and cross-sectional study to determine the Covid-19 vaccine literacy of individuals who have not completed the Covid-19 vaccination period during the Covid-19 pandemic and to perform Covid-19 vaccine administration. The population of the study consisted of individuals who had not completed the Covid-19 vaccination period living in a district in western Turkey, and the sample consisted of 923 individuals who accepted the study. The 'Socio-Demographic Characteristics Form' and 'Covid-19 Vaccine Literacy Scale' created by the researcher were used to collect the data. As a result of the research, 923 volunteer participants were vaccinated with Covid-19 vaccine and 82 people who had never been vaccinated received the 1st dose of Covid-19 vaccine. As a result of the study, the mean score of the communicative/critical sub-dimension of the Covid-19 vaccine literacy scale, which was divided into two sub-dimensions, was 3.07, the mean score of the functional skills sub-dimension was 2,30, and the overall mean score of the Covid-19 vaccine literacy scale was 2,81. Since the skewness and kurtosis values were between ±2 reference values, it was seen that functional skills, communicative/critical skills and Covid-19 vaccine literacy total score showed normal distribution. Significant differences were found between Covid-19 vaccine literacy scale and sociodemographic characteristics. Accordingly, no significant difference was found between age, number of children, marital status and Covid-19 vaccine literacy (p>0.05). A significant difference was found between educational status and Covid-19 vaccine literacy. It was found that individuals with primary school graduates had lower Covid-19 vaccine literacy levels than individuals with secondary school, high school and university graduates (p ≤0.05). There was a significant difference between income status and Covid-19 vaccine literacy, and it was found that people with low income levels had higher Covid-19 vaccine literacy levels than people with medium and high income levels (p≤0.05). There was a significant difference in Covid-19 vaccine literacy between individuals who had ever had Covid-19 and individuals who had not had Covid-19. It was observed that individuals who had Covid-19 had a lower level of Covid-19 vaccine literacy (p ≤0.05). It was concluded that people who received Covid-19 vaccine had higher communicative/critical skills and Covid-19 vaccine literacy skills. According to the findings obtained from this study, individuals should be informed about the Covid-19 vaccine and vaccine administration should be encouraged.