Tip 2 diabetes mellitus hastalarında öz yeterliliğin tedavi uyumuna etkisi

Abstract

Amaç: Çalışma, Tip 2 DM hastalarının öz yeterlilik düzeylerinin tedavi uyumuna etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma Ekim 2021- Ağustos 2022 tarihleri arasında Çanakkale Yenice Devlet Hastanesi İç Hastalıkları Polikliniğinde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 172 hasta oluşturmuştur. Veriler "Tip 2 Diyabetli Hastalar İçin Diyabet Yönetimindeki Öz Yeterlilik Ölçeği" ve "Tip 2 Diabetes Mellitus Tedavisinde Hasta Uyum Ölçeği" kullanılarak anket yöntemi ile yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Veriler SPSS 25.0 kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel metotları, güvenilirlik analizi, bağımsız t testi, tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmada hastaların öz yeterlilik düzeyi ölçek toplam puan ortalaması 58,89±16,99, tip 2 DM hasta uyum ölçeği puan ortalaması 83,31±12,20 olup orta düzey olarak belirlenmiştir. Diyabette öz yeterlilik ölçek alt boyut en yüksek puan ortalaması 29,62±7,59 ile genel beslenme ve tıbbi tedavi kontrolü, en düşük puan ortalaması 8,72±3,76 ile fizik egzersiz alt boyuna ait olduğu tespit edilmiştir. Tip 2 DM tedavisinde hasta uyum ölçeği alt boyutlarından en yüksek puan ortalaması 22,85±4,49 ile tutum ve duygusal etmenler, en düşük puan ortalaması 7,69±2,59 ile diyet pazarlığı alt boyutuna ait olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada 47 yaşın altında, yüksek lisans/üniversite mezunu, çalışan ve DM dışında kronik hastalığı bulunmayan hastaların öz yeterlilik düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca iki ve üzeri komplikasyon gelişen, kontrole gitmeyen hastaların tip 2 DM hasta uyum ölçeği puanı yüksek yani tedaviye uyumları düşük tespit edilmiştir. Hastaların DM yönetimindeki öz yeterlilik ölçek puanları ile DM tedavisine uyum ölçek puanları arasında yapılan korelasyon analizine göre negatif yönlü bir ilişki olduğu sonucu elde edilmiştir. Sonuç: Çalışmada hastaların öz yeterlilik ve tedaviye uyumu orta düzeyde olarak belirlenmiştir. Diyabet öz yeterliliğinin tedavi uyumu üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi olduğu ve hastaların öz yeterliliği arttıkça tedaviye uyum düzeylerinin de eş zamanlı olarak arttığı görülmüştür.

Purpose: The study was produced from Type 2 DM patient extract material. Method: The research was carried out in Çanakkale Yenice State Hospital Internal Diseases Polyclinic between October 2021 and August 2022. The sample of the study consisted of 172 patients. The data were collected by face-to-face interviews using the "Patient Compliance Scale in the Treatment of Type 2 Diabetes Mellitus" and "Self-Efficacy Scale in Diabetes Management for Patients with Type 2 Diabetes". Data were analyzed using SPSS 25.0. Descriptive statistical methods reliability analysis, independent t test, one-way analysis of variance were used in the evaluation of the data. Results: In the study, the mean score of the patients self-efficacy scale total score was 58.89±16.99, and the mean score of type 2 DM patient compliance scale was 83,31±12,20, which was determined as moderate. It was determined that the self-efficacy scale sub-dimension in diabetes had the highest mean score of 29,62±7,59 for general nutrition and medical treatment control, and the lowest mean score for physical exercise sub-dimenson was 8,72±3,76. In the treatment of type 2 DM, it was determined that the highest mean score of 22,85±4,49 of the patient compliance scale sub-diamensions was attitude and emotional factors, and the lowest mean score of 7,69± 2,59 belonged to the diet bargaining sub-dimension. In the study, the self-efficacy levels of the patients under the age of 47, graduate/university graduate, working and without chronic disease other than DM were found to be higher. In addition, patients who developed two or more complications and did not go to check-up had a high type 2 DM patient compliance scale score, that is their compliance with treatment was low. According to the correlation analysis made between the self-efficacy scale scores of the patients in the management of DM and the scale scores of compliance with DM treatment, it was concluded that there was a negative relationship. Conclusion: In the study, the patients self-efficacy and adherance to treatment were determined as moderate. It has been observed that diabetes self-efficacy has a statistically significant effect on treatment adherence, and as patients self-efficacy increases, their level of adherence to treatment increases simultaneously.