Kıbrıs Barış Harekâtında Türk donanmasının rolü

Abstract

Jeopolitik konumu nedeniyle Türkiye için önemli bir güvenlik sorunu teşkil eden Kıbrıs'ta 1960 yılında iki toplumlu ortak cumhuriyet kurulmuş ve barış sağlanmıştır. 1963 yılında Rumların başlattığı şiddet olaylarıyla barış ortamı bozulmuştur. Türkiye'de hem Ada'da yaşayan Türklerin hem de anavatanın güvenliği için 1964 ve 1967 yaşanan olaylar sonrasında Kıbrıs'a müdahale edilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ancak bu dönemde başta Türk Deniz Kuvvetleri olmak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri'nin NATO sınırları güvenliği kapsamında kuvvet yapısını boğazlar ve limanların güvenliği için düzenlemiş, bunun sonucunda bu dönemde deniz aşırı harekât için gerekli kuvvet oluşturulmamıştır. Başta deniz aşırı harekât için gerekli kuvvetin bulunmaması ve ABD'nin siyasi müdahaleleri sonucunda Kıbrıs'a çıkarma yapılamamıştır. Yaşanan gelişmelerden dersler çıkaran Türk Deniz Kuvvetleri 1964 yılından itibaren hazırladığı geliştirme planlarıyla eksikliklerini gidermiş ve on yıl gibi kısa bir sürede Kıbrıs Barış Harekâtını gerçekleştirebilecek kuvvete ulaşmıştır. Bu tezde, cumhuriyetin ilanından itibaren, Kıbrıs olaylarına paralel olarak Türk Deniz Kuvvetleri'nde yaşanan gelişmeleri ve bu gelişmeler sonucunda Türk Donanması'nın, Kıbrıs Barış Harekâtının başarısına yaptığı katkılar ve harekâtta üstlendiği rol açıklanmaya çalışılmıştır.

In Cyprus, which poses an important security problem for Turkey due to its geopolitical position, a bi-communal common republic was established in 1960 and peace was achieved. the peace environment was disrupted by the violent events initiated by the Cypriot Greeks in 1963. After the events of 1964 and 1967, it became necessary to intervene in Cyprus for the security of both the Turks living on the Island and the homeland in Turkey. However, during this period, the Turkish Armed Forces, especially the Turkish Navy, organized the force structure for the security of the straits and ports within the scope of NATO border security, as a result of which the necessary force for overseas operations was not created during this period. As a result of the lack of the necessary forces for the overseas operation and the political interventions of the United States, landing in Cyprus could not be made. Lessons learned from the developments experienced, the Turkish Naval Forces have corrected their shortcomings with the development plans prepared since 1964 and have reached a force capable of carrying out the Cyprus Peace Operation in a short period of ten years. In this thesis, it has been tried to explain the developments in the Turkish Naval Forces since the proclamation of the republic, in parallel with the events in Cyprus, and as a result of these developments, the contributions made by the Turkish Navy to the success of the Cyprus Peace Operation and the role it assumed in the operation.