İş talepleri ve iş kaynakları modelinin işgörenlerin psikolojik iyi oluşları üzerindeki etksi

Abstract

Tez çalışmasında, iş talepleri ve iş kaynakları modelinin işgörenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerine olan etkisi ele alınmaktadır. Bu amaçla birinci bölümde, iş talepleri ve iş kaynakları modeli ile ilgili konular ele alınmıştır. İkinci bölümde iş talepleri-kontrol modeli, çaba-ödül dengesizliği modeli, iş özellikleri modeli ve iş talepleri ve kaynakları modeli incelenmiştir. Buna bağlı olarak İş talepleri ve iş kaynakları modelinin alt boyutlarını oluşturan rol çatışması, nicel iş talepleri, duygusal iş talepleri, zihinsel iş talepleri, sosyal destek, iş özerkliği, kişisel gelişim fırsatları ve organizasyonel adalet algısı kavramları hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra psikolojik iyi oluş kavramı ve psikolojik iyi oluş ile ilgili modeller incelenmiştir. Üçüncü bölüm, iş talepleri ve iş kaynakları modelinin işgörenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerine olan etkisinin istatistiksel olarak açıklanmasına yönelik gerçekleştirilen bir araştırmayı kapsamaktadır. İstanbul'da faaliyet gösteren kamu-özel sektör işletmelerinde çalışan işgörenlerin oluşturduğu örneklemden anket yöntemiyle elde edilen veriler faktör analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizi aracılığıyla değerlendirilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre, iş talepleri ve kaynakları modelini oluşturan aşırı iş yükü, rol belirsizliği, iş güvencesizliği, yönetici desteği, iş arkadaşları desteği ile işgörenlerin psikolojik iyi oluşları üzerinde anlamlı bir ilişkinin bulunduğu istatistiksel olarak kabul edilmiştir.

Thesis study approaches the impact of job demands and job resources model on psychological well-being levels of workers. For this purpose, the first chapter addresses the matters in relation to the job demands and job resources model. The second chapter analyzes the job demands-control model, effort-reward imbalance model, job characteristics model, and job demands and resources model. Accordingly, information is given about the role conflict, quantitative job demands, emotional job demands, mental job demands, social support, job autonomy, opportunities of self-improvement and notions of organizational justice perception, which constitute the subdimensions of job demands and job resources model. Then, the notion of psychological well-being and models in relation to psychological well-being were examined. The third chapter covers research conducted for the statistical explanation of the impact of job demands and job resources model on psychological well-being levels of workers. Data obtained via survey method from the samples comprising of workers employed in public-private sector corporations operating in İstanbul was evaluated through factor analysis, correlation analysis and regression analysis. According to the findings obtained following the performed analysis, it was statistically accepted that there is a significant impact on the psychological well-being of workers, through excessive workload, role ambiguity, job insecurity, manager support, colleague support making up the job demands and resources model.