Yurt dışında yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin öz yeterlik algı ve tutumları

Abstract

Bu araştırmanın amacı, yurt dışında yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin öz yeterlik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öğretmenlerin mesleki bilgi-becerilerine ilişkin düşünce ve uygulamalarını ortaya çıkarmaktır. Yukarıdaki amaç doğrultusunda veri toplama araçları şekillendirilmiştir. Araştırmada genel tarama yöntemi benimsenmiş ve çalışma iki boyutlu olarak tasarlanmıştır. Çalışmanın birinci boyutunu nicel veri analizi, ikinci boyutunu ise nitel veri analizi oluşturmaktadır. Çalışmanın birinci boyutunda ilişkisel tarama, ikinci boyutunda betimsel tarama modelleri kullanılmıştır. Araştırmanın ilişkisel tarama modeline göre tasarlanan birinci boyutunda, yurt dışında Türkçe öğreten öğretmenlerin öz yeterlik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları incelenmiştir. Bu bağlamda öğretmenlerin tutum ve öz yeterlik algıları ile bunlar üzerinde etkisi olabileceği düşünülen çeşitli değişkenler hakkında nicel veriler toplanmış, bu veriler uygun istatistiksel yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın betimsel tarama modelinde tasarlanan ikinci boyutunda ise yurt dışında Türkçe öğreten öğretmenlerin yabancılara Türkçe öğretimi ile ilgili düşünce ve uygulamaları hakkında nitel veriler toplanmış ve bu veriler üzerinden betimsel analizler yapılmıştır. Bu araştırmada yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin, öğretmen öz yeterliklerini belirlemek için "Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeği"; öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını ölçmek için "Öğretmenlik Mesleği Tutum Ölçeği"; kişisel bilgilerini toplamak için uzman görüşü alınarak hazırlanan "Kişisel Bilgi Formu", mesleki bilgi ve becerilerine yönelik düşünce ve uygulamalarını belirlemek için yine uzman görüşü alınarak hazırlanan "Anket Formu" kullanılmıştır. Ölçek ve formlar, yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin görüşlerine başvurularak toplanmıştır. Uygulama sonrasında veri toplama araçları ile toplanan veriler bilgisayar ortamına girildikten sonra değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla "İlişkisiz Örneklemlerde t-Testi, Tek Yönlü ANOVA Testi, Mann Whitney Testi" ve "Kruskal Wallis Testi" kullanılmıştır. Yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin öz yeterlik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla Pearson korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin, mesleki bilgi ve becerilerine yönelik yeterlik algılarıyla ilgili tanımlayıcı istatistikler yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler, nitel analiz yöntemlerinden içerik analizi ve nicel olarak SPSS ile değerlendirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, yurt dışında yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin, orta düzeyde öz yeterliğe ve olumlu tutuma sahip oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmaya katılan öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öz yeterlik algı düzeyleri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük bir çoğunluğunun dil öğretiminde uygulanan yaklaşım, yöntem ve tekniklerden; soru-cevap, gösterip yaptırma ve diyalog tekniklerini sıklıkla kullandıkları belirlenmiştir. Doktora tezi çalışmasının ortaya koyduğu sonuçlar, yurtdışında yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerle ilgili önemli verileri ortaya koymuştur. Anahtar Kelimeler: Öz yeterlik, öğretmen öz yeterliği, algı, tutum, öz yeterlik algısı, öğretmenlik mesleği, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi.

The purpose of this study is to find out the self-efficacy beliefs of teachers teaching Turkish as a foreign language abroad, and their attitudes towards teaching profession along with their opinions and applications for their professional knowledge and skills. General survey method has been conducted in this study. The study has been designed in two phases. The first phase comprises quantitative data analysis and the second phase comprises qualitative data analysis. In the first phase of the study, relational survey model and in the second phase of the study, descriptive model have been adopted. In the first phase that conducted in the relational survey model, the attitudes of teachers teaching Turkish language abroad toward teaching profession and their self-efficacy beliefs have been investigated. In this context, quantitative data about teachers' attitudes and self-efficacy beliefs along with various variables considered to have effect on them have been analysed using appropriate statistical methods. In the second phase that was conducted using descriptive survey model, qualitative data about the applications of teachers teaching Turkish language abroad and their opinions about teaching Turkish to foreigners have been collected and descriptive analyses have been carried out over this data. In this study, "Teacher Self-Efficacy Scale" to determine the teacher self-efficacy of teachers teaching Turkish as a foreign language; "Attitude Scale Toward Teaching Profession" to measure their attitudes toward teaching profession; "Personal Information Form", prepared in consultation with experts, to collect personal information and "Survey Form", prepared after getting the expert views, to find out their opinions and applications about professional knowledge and skills have been used. Data have been collected by asking for opinions of teachers teaching Turkish as a foreign language. After collecting and getting the data into computer, "Unrelated Samples T-Test, "One-Way ANOVA Test, Mann Whitney Test" and "Kruskal Wallis Test" have been conducted to show the relationship between variables. Pearson correlation coefficient has been calculated to show the relationship between self-efficacy beliefs of teachers teaching Turkish as a foreign language and their attitudes toward teaching profession. Descriptive statistics have been used to show the efficacy beliefs of teachers teaching Turkish as a foreign language toward their professional knowledge and skills. The data gathered from the interviews have been analysed using the content analysis method for the qualitative part of the study. The quantitative data were analysed using SPSS. As a result of the analyses, it has been determined that teachers teaching Turkish as a foreign language abroad have a medium level of self-efficacy and a positive attitude. Furthermore, it has been found out that there is a significant and positive relationship between the attitudes toward teaching profession and the level of self-efficacy beliefs of the teachers participated in the research. It has been identified that the majority of the teachers participated in the research use the approaches, methods and techniques applied in language teaching such as question-answer, demonstration and practice, and dialogue. The results obtained from this dissertation study indicated some important data about the teachers teaching Turkish as a foreign language abroad. Key Words: Self-efficacy, teacher's self-efficacy, belief, attitude, self-efficacy belief, teaching profession, teaching Turkish as a foreign language.