Uluköy ve Alemşah Sulama Göletleri (Çanakkale-Türkiye) Sedimentlerinin Ağır Metal Kirliliği Bakımından İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Çanakkale Ezine’de bulunan Uluköy ve Alemşah göletleri sedimentlerinin bazı fiziko-kimyasal özelliklerinin ve ağır metal konsantrasyonlarının belirlenmesi ve farklı ekolojik risk indislerine göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Alanın belirlenmesi, örneklerin alınması ve analizlerin gerçekleştirilmesi (Nisan 2019-Nisan 2020) tarihleri arasında bir yıllık bir süreç içinde gerçekleştirilmiştir. Sediment örneklerinde tekstür, pH, elektriksel iletkenlik, kireç, organik karbon ile ağır metal konsantrasyonları belirlenmiştir. İlaveten sedimentlerdeki ağır metallerin kirlenme indisleri de (zenginleşme faktörü, jeobirikim indeksi ve kirlilik yük indeksi) saptanmıştır. Ağır metallerin zenginleşme faktörü Uluköy sulama göletinde Cu>Pb>Zn>Mn>Cr>Ni iken Alemşah sulama göletinde ise Cu>Pb>Zn>Mn>Cr=Ni sıralamasında belirlenmiştir. Uluköy sulama göletinde jeobirikim indeksi Fe için 8.55, Mn için 4.82, Cr için 3.06; Alemşah sulama göletinde ise Fe için 8.72, Mn için 5.13, Cr için 3.22 ve Zn için 3.12 olarak saptanmıştır. Hem Uluköy hem de Alemşah sulama göletleri sedimentlerinde ağır metallerce kirlenme saptanamamıştır. Kaynakların sürdürülebilir ve etkin kullanılması için bu tür izleme ve değerlendirme çalışmalarına önem verilmesi önerilmektedir.

Objective of this study was to determine some physico-chemical properties and heavy metal concentrations of Uluköy and Alemşah pond sediments and to evaluate them based on different ecological risk indices in Çanakkale Ezine. Within the time frame of one year (from April of 2019 to April 2020), the decided study area were constructed, samples were collected and the data analysis were performed. Texture, pH, electrical conductivity, lime and organic carbon content, heavy metal concentrations of sediment samples were determined. Pollution indices of sediment heavy metals (enrichment factor, geoaccumulation index, pollution load index) were also determined. Heavy metal enrichment factors were ordered as Cu>Pb>Zn>Mn>Cr>Ni in Uluköy dam and as Cu>Pb>Zn>Mn>Cr=Ni in Alemşah dam. In Uluköy dam, geoaccumulation index was identified as 8.55, 4.82, and 3.06 for Fe, Mn, and Cr, respectively. In Alemşah dam, however, this value was 8.72, 5.13, 3.22 and 3.12 for Fe, Mn, Cr, and Zn, respectively. Heavy metal pollution was not detected in sediment samples of both dams. It was concluded that more of monitoring and assessment studies should be recommended for effective and sustainable use of natural resources.