الحداثة والاتجاهات المتأثرة بها في التعامل مع السنة النبوية، دراسة وصفية تحليلية

Abstract

Bu çalışma, modernizmin Müslümanların dünyasında getirdiği problemi tasvir etmeyi ve bununla birlikte dini metinlere, özellikle de hadislere yönelik ortaya çıkan ilmi yaklaşımları tahlil etmeyi hedeflemektedir. Bunun için de sadece geleneksel veya modern yaklaşımlarden bahsedilmemiş, aynı zamanda bu ikisinin arasındaki mesafeyi kapatmayı hedefleyen diğer uzlaşmacı yaklaşımlar ele alınmıştır. Araştırmalar neticesinde modernizmden etkilenen ve ortaya çıkan ilmi yaklaşımları dört grupta toplamak mümkündür. Bunlardan birincisi; Muhammed Abduh'un (ö.1905) temsil ettiği akılcı ve yenilikçi yaklaşımıdır. İkincisi; ilmi selefi eğilimin doğduğu ve mezhebe bağlılığı reddeden hukuki yaklaşımdır. Bu yönelimi el-Elbânî'nin çalışmalarının (ö.1999) gölgesinde tahlil etmiştik. Üçüncüsü; nasların makasıdını araştıran, zannî hadisleri reddeden veya makasıda ters düşmeleri durumunda bunları te’vil eden amaçsal yaklaşımdır. Bu eğilimi temsilen Taha Cabir el-Alvani (ö.2016) tercih edilmiştir. Dördüncüsü; değerleri önceleyen ve nasları anlamada bu çerçeveden bakan ahlaki değerler yaklaşımıdır. Bunu temsilen de Fazlurrahman (ö.1988) tercih edilmiştir. Çalışmada, modernizmin söz konusu alimler üzerindeki etkisini tespit etmeye çalışılmıştır. Ayrıca onların sünnetin hüccet değeri, hadislerin tashîh ve tad'îfi, hadisle amel etme veya etmeme, hadislerin zahir anlamlarıyla kabul edilmesi veya tevil edilmesi gibi konularında modernizme karşı verdikleri cevapları ve geliştirdikleri metotları ortaya koymaya özen gösterilmiştir. Sonuç kısmında ise bu yaklaşımlara yönelik genel değerlendirmelerde bulunulmuştur.

This study aims to depict the dilemma that modernity has brought to the Muslim scholars, and to analyze the scientific trends that have emerged influenced by modernity through the issue of dealing with the religious texts, especially the Sunnah. It is not concerned with pure modernist or traditional trends; it is interested in the reconciliatory trends that wanted to bridge the gap between modernity and traditions. The study shows that the reconciliatory trends can be classified into four types, the first is the rational reform trend, which is linked to the school of Muhammad Abdo. The second is the non-sectarian legislative trend, which is the Salafi scientific trend has been derived from, Albanian as an example. The third is Maqasid trends that searches for the purposes of the religious texts, then rejects Sunnah or interprets it if it violates those purposes, Taha Jaber Al-Alwani will be an example. The fourth is the ethical value trend that examines the values and proposes ways of understanding according to the deductive values FazluRahman is studied as an example. The study focused on the following issues: authenticity of Sunnah, correcting and weakening hadith and acceptance of its apparent meanings or interpreting it. Then presented in the conclusion a normative evaluation of these trends.