Türkiye’de Tarımsal Destekleme Uygulamalarının Değerlendirilmesi

Abstract

Tarımsal üretimin desteklenmesi dünyada güncelliğini koruyan önemli konulardan biridir. Tarım sektörü, tarımın kendine özgü koşullarından dolayı ülkelerin gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak farklı transfer miktarlarıyla desteklenmektedir. Türkiye’de tarımın desteklenmesi dünyada gündemindeki gelişmelere paralel olarak üretimden bağımsız hale getirilmeye çalışılmaktadır. 2012 yılında tarımsal desteklemenin bir göstergesi olarak kullanılan ÜDT/PSE değerleri OECD genelinde %18,6, ABD’de %7, AB’de %19,4 ve Türkiye’de %22 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de 2017 yılı bütçesinin sadece %1,99’u tarımsal desteklere ayırırken bu oran 2013 yılında AB bütçesinin %42’sini oluşturmaktadır. ABD’de ise tarımsal desteklere ayrılan miktar 100 milyar ABD$’nın üzerinde olmuştur. Türkiye’de 2017 yılında tarımsal desteklere ayrılan miktar 3,5 milyar ABD$’dır. Oysaki 2006 yılında kabul edilen Tarım Kanunu’na göre tarımsal destekler için en az 8,5 milyar ABD$ ayrılması gerekirdi. Türkiye’de gıda arzının ve kalitesinin güvence altına alınması, üretici refahında artış sağlanması ve tüketicinin uygun fiyatla gıda temin edebilmesi için uygulanan tarımsal destekleme politikalarının; uzun vadeli, planlamaya dayalı, Dünya Ticaret Örgütü kurallarına uygun ve AB Ortak Tarım Politikası’na uyumlu olması kaçınılmazdır. Bu bağlamda tarımsal destekleme uygulamalarına yeterli bütçenin ayrılması ve tarımsal destek birim fiyatlarının, piyasa fiyatlarını ve üretim düzeyini etkilemeden, daha gerçekçi bir şekilde belirlenmesi tarım sektörünün diğer ülkelerle rekabete açık bir yapıya kavuşmasında önemli bir rol oynayacaktır.

Agricultural subsidy is one of the important and relevant issues in the world. Due to distinctive circumstances, agriculture sector is subsidised in the world that is based on the development level of the countries. Turkey has been attempting to subsidise the agriculture independently from production because of the developments in the world. As a indicator of agricultural subsidy, PSE value was 18,6% throughout OECD, it was 7% in US, it was 19,4% in EU and it was 22% in Turkey by 2012. In 2017, while the share of agricultural subsidies was only 1,99% in Turkey’s budget, this rate was 42% in EU by 2013. The budget that was shared as agricultural subsidy in US was over 100 billion USD. By 2017, the value of agricultural subsidy was 3,5 billion USD in Turkey, this value was supposed to be around at least 8,5 billion USD based on the agricultural law that was taken by 2006. In order to guarantee food supply and quality, to increase producers’ welfare, and to provide reasonably priced products for consumers, it is necessary that is planning the agricultural subsidy policies for long term, and being based on World Trade Organisation rules and EU Common Agriculture Policy. Thus, it is important to spare enough budget for agriculture subsidies, and also it is important to determine unit prices of agricultural subsidies realisticly without effecting market prices and production level to provide competition ability with other countries.