Tarihsel süreç içerisinde Türkiye'de kullanılan muhasebe sistemleri ve iktisadi devlet teşekkülleri üzerinden örnekler

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye muhasebe tarihi incelenerek, tarihsel süreç içerisinde Türkiye'de kullanılan muhasebe sistemlerinin incelenmesi, özellikle Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) muhasebe süreçlerinde yaşanan değişimlerin ve yaşanan bu değişimlerin Türkiye muhasebe tarihine katkılarının ortaya konulması, Cumhuriyet döneminde Türkiye muhasebe sisteminde yaşanan değişimlerin KİT'ler özelinde belgeye dayalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede Türkiye muhasebe tarihinin belgeye dayalı olarak sınıflandırılarak dönemlere ayrılması, ilgili dönemlerde hangi ülke muhasebe ekolüne yakın olduklarının ortaya konulması hedeflenmiştir. Çalışma birincil kaynaklardan arşiv çalışması niteliğindedir. Çalışma sonucunda 1972'ye kadar Alman muhasebe ekolüne yakınlık söz konusuyken 1972'lerden itibaren 1994'e kadar finansal tablo kullanımında Amerikan muhasebe sistemine yakınlık tespit edilmiştir. 1994'den itibaren ise küresel yaklaşımda denilebilecek muhasebe standartları dönemine geçilmiştir. KİT'lerin muhasebe sürecinde yaşanan değişimlerin Türkiye muhasebe sistemine, muhasebede kullanılan finansal tablolara, Türkiye'de tek düzen muhasebe sisteminin gelişmesine katkıları tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Muhasebe Tarihi, Muhasebe Sistemleri, Kamu İktisadi Teşebbüsleri, İktisadi Devlet Teşekkülleri, Finansal Tablolar.

This study focuses on the history of accounting, the accounting systems used in Turkey in its historical process, the conversions experienced, especially in accounting processes of State Economic Enterprises (SEE) and their contribution to the history of accounting in Turkey, and the conversions through documentary evidence, specific to SEE, experienced in the Turkish Accounting System during the Republic Period. The aim of this study is to divide the history of Turkish Accounting into periods and to classify it through documentary evidence as well as to reflect which country's accounting school the Turkish Accounting is close to during those relevant periods. This study is an archival research from primary sources. At the end of the analysis of the collected data, it is observed that while such closeness to the German Accounting School till 1972 can be discussed, it is from then onwards till 1994 that the Turkish Accounting remains close to the American Accounting System in the sense of applying financial statements, and that dating from 1994 it transfers to an era of international accounting standards in a global approach, as it were. In brief, this study asserts the contributions of the conversions experienced in accounting processes of State Economic Enterprises (SEE) to the history of accounting in Turkey, to the financial statements used in accounting and to the expansion of a unified accounting system in Turkey. Key words: Accounting History, Accounting Systems, State Economic Enterprises (SEE), Public Economic Enterprises, Financial Statements.