Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeyleri ile aktif vatandaşlığa ilişkin demokratik değer düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma, öğretmen adaylarının, medya okuryazarlık düzeyleri ile aktif vatandaşlığın demokratik değerler boyutundan kültürel çeşitlilik, tolerans, ifade özgürlüğü ve demokrasi değerleri arasında bir ilişki olup olmadığını incelemeyi amaçlamaktadır. Öğretmen adaylarının, medya okuryazarlık düzeyleri ile aktif vatandaşlığa ilişkin demokratik değerleri arasındaki ilişki temel vatandaş yeterliliklerinin bilişsel ve duyuşsal boyutu, sınıf, bölüm, cinsiyet, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, ailelerinin aylık geliri, siyasi görüş ve oy kullanma durumu değişkenleri açısından incelenmiştir. Araştırmada, nicel ve nitel veri toplama yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda, veri toplama tekniği olarak anket; nitel boyutunda ise bireysel görüşme uygulanmıştır. Nicel boyutun örnekleminde 1066, nitel boyutta ise 26 öğretmen adayı araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Öğrenci Profil Anketi, Temel Vatandaş Yeterlilikleri Ölçeği, Aktif Vatandaşlık Demokratik Değerler Ölçeği ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen nicel veriler, betimsel istatistikler, t-testi, F-testi ve çoklu regresyon analizi, nitel veriler ise içerik analizi yoluyla çözümlenmiştir. Nicel verilerin analizinde SPSS 13.0 paket programından yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeylerinin 'İletişimsel Yetenekler' boyutunun, diğer boyutlara göre daha düşük olduğu; temel vatandaş yeterliliklerinin bilişsel boyutunun yeterli düzeylerde olduğu; temel vatandaş yeterliliklerinin duyuşsal boyutunda siyasal katılım ve siyasi partilere güvenin düşük olduğu; devlet kurumlarına güvenin kısmi olarak önemli görüldüğü; dinin toplumsal yaşamdaki rolüne olumsuz, bireysel yaşamdaki rolüne olumlu yaklaşıldığı; öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeylerinin ve aktif vatandaşlığa ilişkin demokratik değerlerinin farklı boyutlarının sınıf, bölüm, cinsiyet, ailelerinin aylık geliri ve siyasi görüş değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaştığı; aktif vatandaşlık demokratik değerler boyutundan ifade özgürlüğüne ilişkin puanların düşük olduğu; medya okuryazarlık düzeyleri ile aktif vatandaşlık demokratik değer düzeyleri arasında anlamlı ilişkiler olduğu bulunmuştur.

This study aims to investigate whether there is a relationship between media literacy levels of pre-service teachers and their values for cultural diversity, tolerance, freedom of expression and democracy regarding the democratic values dimension of active citizenship. The relationship between media literacy levels of pre-service teachers and their democratic values concerning active citizenship has been analyzed in terms of several variables such as cognitive and affirmative dimensions of citizenship competences, grade, department, gender, mother's education level, father's education level, monthly family income, political view and voting status. A mixed research method which uses both quantitative and qualitative data collection techniques together was followed in this research. Survey method was applied for the quantitative dimension of the research while individual interview was applied for the quantitative purpose. 1,066 pre-service teachers were included to the sampling of the quantitative dimension and 26 pre-service teachers were included to the qualitative dimension of the study. Student Profile Survey, The Scale of Fundamental Citizenship Competences, The Scale of Active Citizenship Democratic Values and semi-structured interview form were used as data collection tools in the study. Descriptive statistics, t-test, F-test and multi-regression analysis were applied to quantitative data and qualititative data were examined by content analysis method. SPSS 13 software was utilized to analyze quantitative data. The following results were obtained according to the research findings: 'Communicative Abilities' dimension of media literacy levels of pre-service teachers was lower compared to other aspects; cognitive dimension of fundamental citizenship competences of them was in sufficient level; in the affirmative dimension of fundemental citizenship competences, the political participation of pre-service teachers and their trust in political parties was low; trust in public institutions was seen as partially important; the role of religion in social life was perceived as negative while it was positive for individual life; there was a significant difference between media literacy levels of pre-service teachers and different aspects of democratic values regarding active citizenship according to variables such as grade, department, gender, monthly family income and political view; finally it is also found that points related to freedom of expression with respect to active citizenship democratic values were rather low and there was significant relationship between pre-service teachers' media literacy levels and democratic value levels of active citizenship.