Çanakkale Elmacık Yöresi Kalker Taşlarının Beton Agregası Olarak Uygunluğunun Araştırılması

Abstract

Ülkemizde meydana gelen ve büyük yıkımlara yol açan depremlerden sonra inşa edilen yapıların özellikle depreme karşı dayanıklı olmaları çok önem kazanmıştır. Yapıların inşasında kullanılan yapı malzemelerinden en yaygın olanı betondur. Bundan dolayı da özellikle betonarme karkas yapılarda betonarme taşıyıcı yapı elemanlarının inşasında kullanılan betonarme betonun kalitesi çok önem kazanmıştır. Beton üretiminde kullanılan maddelerin %65 ila %75’ini agrega olarak adlandırılan kum, çakıl ve kırmataş oluşturmaktadır. Dolayısıyla nitelikli, istenilen basınç dayanımına sahip, çevresel etkilere karşı dirençli (durabilitesi yüksek) beton üretebilmek, agreganın ‘TS 706 EN 12620-Beton Agregaları’ standardında aranan özelliklere uygun olmasına bağlıdır. Bu çalışmada, şehir merkezine yakın bir bölgede konumlanan Çanakkale Elmacık Köyü mevkiinden standarda uygun olarak temin edilen kalker kayaçları ile bölgede faaliyet gösteren ÜSAT Yapı Madencilik San. ve Tic. A.Ş.’ye ait kırma eleme tesisinde üretilen kırmataş beton agregalarının mühendislik özellikleri boyut küçültme (kırma-eleme) numune azaltma ve boyuta göre sınıflandırma işlemine tabi tutulduktan sonra (4 mm2 gözlü elekten geçen ince agrega, 4 mm2 gözlü elekte kalan iri agrega olarak) sınıflandırılmıştır. Sınıflandırılan numunelere ilgili Türk Standartları ve Avrupa Standartlarına (TS, EN) göre incelenerek beton agregası olarak uygunluğu araştırılmıştır. Agrega numuneleri üzerinde tane büyüklüğü dağılımı, parçalanma direnci tayini, tek eksenli basınç dayanımı, ince malzeme tayini, metilen mavisi, tane yoğunluğu, su emme, gevşek yığın yoğunluğu, özgül ağırlık, kuruma çekmesi deneyleri Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan akredite edilmiş olan Çanakkale Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Yapı Malzemeleri Laboratuvarı’nda gerçekleştirilmiştir. Çanakkale Elmacık Köyü mevkiinden alınan numunelerin yapılan analizler sonucunda TS 706 EN 12620; Beton Agregaları standardında aranan özelliklere uygun olduğu ve kırmataşların hazır beton üretiminde beton agregası olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir.

It has become very important for the constructions which have been built after the earthquakes that have led to great destructions in our country to be particularly resistant to earthquakes. One of the most common building materials used in the constructions of buildings is concrete. Therefore, the quality of the concrete has gained attention.. 65-75% of the materials used in concrete production are composed of sand, gravel and crushed stone called aggregate. Therefore, being able to produce concrete with high quality, durability and environmental resistance depends on the properties and the quality of aggregate according to TS 706 EN 12620-Concrete Aggregates standards. In this study, after the limestone rocks obtained in accordance with the standards in Çanakkale Elmacık Village located near the city center and the engineering properties of the crushed stone concrete aggregates produced in the crushing screening plant of the USAT Building Mining Industry and Trading Inc which operates in the region are subjected to the classification process according to the size downscaling (crushing-elimination), sampling reduction and size, they are classified (as fine aggregate passing through a 4 mm square- mesh screen and coarse aggregate remaining in 4 mm square- mesh screen). Classified samples have been examined according to Turkish Standards and European Standards (TS, EN) and their suitability has been studied as a concrete aggregate. The experiments of the particle size distribution on aggregate samples, the fracture resistance determination, the uniaxial compressive strength, the fine material determination, the methylene blue, the grain density, the water absorption, the loose bulk density, the specific gravity and the desiccation shrinkage tests have been carried out in the Laboratory of Construction Materials of Çanakkale Onsekiz Mart University, Vocational School of Technical Sciences, which was accredited by the Ministry of Environment and Urban Planning. The fact that samples taken from Çanakkale Elmacık Village site are suitable to meet the requirements in the Concrete Aggregates standard of TS 706 EN 12620 as a result of the analyses realized and the crushed stone can be used as a concrete aggregate in the production of ready mixed concrete has been determined.