Üniversite öğrencilerinde batıl ve paranormal inanç algısı üzerine bir çalışma: Çanakkale örneği

Abstract

Bu araştırma, batıl inanç ve davranışların oluşum şekillerini, psiko- sosyal sebeplerini, bireye sağladığı faydaları ve batıl inançların cinsiyet, eğitim durumu gibi demografik özellikler ile ilişkisini irdelemektedir. Bununla beraber batıl ve paranormal inançların kişilik özellikleri bağlantısı incelenmektedir. Araştırma Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesinde öğrenim gören 273 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Bilgi toplamak amacıyla Paranormal İnanç Ölçeği (PİÖ) ve Kişilik Ölçeği (KÖ) kullanılmıştır. Araştırmamızda, kişilerin paranormal inançlara ilgi göstermelerinin cinsiyet, eğitim düzeyi, okuduğu bölüm gibi değişkenlerle bağlantısı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Hâlbuki geçmişte yapılan paranormal inançların cinsiyet acısından inceleyen çalışmalarda kadınların erkeklere nispeten batıl ve paranormal inançlara daha çok eğilimli olduklarına dair bulgular elde edilmiştir. Bununla beraber paranormal inançlara eğilim göstermelerinin eğitim düzeyi acısından inceleyen bazı çalışmalarda ise eğitim seviyesi arttıkça insanların bu tür inançlara inanma oranında azalma görüleceğine dair bulgular da mevcuttur. Ayrıca paranormal inançların okuduğu bölüm acısından inceleyen bazı çalışmalarda ise ilahiyat bölümünde okuyan öğrencilerin batıl ve paranormal inançlara inanma oranının daha yüksek olduğuna dair bulgular da elde edilmiştir. Paranormal inançlar ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkiyi inceleyen Thalbourne, Dunbar ve Delin’in (1995) çalışmalarında nörotisizim kişilik tipiyle paranormal inançlar arasında olumlu bir ilişki olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. Ayrıca Huntley ve Peeters (2005) çalışmalarında sadece sorumluluk özelliğine sahip kişi paranormal inançlara daha eğilimi olduğunu bulmuşlardır. Araştırmamızda ise dışa dönüklük kişilik özelliğiyle paranormal inançlar arasında negatif yönde bir ilişkinin varlığı gösterilmektedir. Bu sonuç Thalbourne ve Haraldsson’ un (1980) ulaştığı sonuçlarla uyum sağlamaktadır. Önceki çalışmalardan farklı olarak çalışmamızda uyumsuz ve tutucu kişilik özelliğine sahip kişiler paranormal inançlara daha eğilimli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

This paper investigates the formation of superstitions and superstitious behaviours, psycho-social reasons and benefits to individuals as well as the relationship between superstitions and demographic features such as gender and educational level. It also examines the relationship between personality and superstitions and paranormal beliefs. The research was conducted among 273 students from Çanakkale On Sekiz Mart University. This was performed using The Revised Paranormal Belief Scale and Personality Inventory. The present study found no significant relationship between showing greater endorsement to paranormal beliefs and the variables such as gender, educational level and discipline. However. previous studies investigating the relationship between paranormal beliefs and gender have found that women show more endorsement to paranormal beliefs than men. Furthermore, the studies which have investigated the relationship between educational level and paranormal beliefs have found that the higher the level of the respondent’s education, the lower the likelihood of his or her acceptance of paranormal beliefs. Studies which have investigated the corelates between discipline and paranormal beliefs have found that students of theology hold the most beliefs to superstituous and paranormal phenomena. In previous studies investigating the personality correlates of paranormal beliefs Thalbourne, Dunbar and Delin (1995) found a significant positive relationship between paranormal beliefs and neuroticism whereas other researchers like Huntley and Peeterson (2005) have found that Conscientiousness was the only predictor of the paranormal beliefs. However, the present study has found that extraversion significantly predicted paranormal beliefs and it was negatively correlated to these beliefs. This result is coherent with the results reached by Thalbourne and Haraldson (1980). Previous studies have investigated the personality correlates of Paranormal Beliefs (Thalbourne, Dunbar and Delin, 1995) finding Neuroticism associated with the paranormal Beliefs. Unlike previous studies, the present study has shown that disagreeableness and closedness were found to be personality factors which predict paranormal beliefs.