Bozkırda teknik eğitim teşebbüsü: Ankara Sanayi Mektebi

Abstract

XIX. yüzyılda yaşanan hızlı sanayileşme, dönemin modern teknik bilgilerine sahip eleman teminini zorunlu hale getirmiştir. Bu doğrultuda Osmanlı Devleti’nde geleneksel olarak usta-çırak yönteminden gelen teknik personel, donanım olarak yetersiz kaldığından yeni çareler aranmaya başlanmıştır. Midhat Paşa’nın Niş Valiliği’ne atanması ile hayata geçirilen ıslahhane projesi, temelde savaşlar ve göçler nedeniyle öksüz kalmış çocuklara meslek edindirmeyi amaçlamıştır. Elde edilen başarı üzerine proje imparatorluk geneline yayılmış ve ıslahhanelerden sanayi mekteplerine doğru bir dönüşüm gerçekleşmiştir. Önce İstanbul’da ve daha sonra aralarında Ankara’nın da bulunduğu birçok vilayette kurulan sanayi mektepleri, teknik personelin yetiştirilmesine hizmet etmiştir. 1876’dan itibaren Ankara Sanayi Mektebi adıyla faaliyet gösteren mektep, Sultan Abdülhamid’in yirmi beşinci cülusu münasebetiyle canlandırılmaya çalışılmıştır. Fakat mâli problemler nedeniyle gerek donanım olarak gerekse kadro olarak beklenen seviyeye gelememiştir. Mektep, I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadele döneminin olağanüstü koşullarında faaliyetlerine ara vermiş, 1931 yılında diğer vilayet sanayi mektepleri gibi mıntıka sanat mektebine dönüştürülmüştür.

The fast industrialization that happened during the 19th century made it compulsory to recruit staff equipped with the modern technical knowledge of the period. Accordingly, technical staffs in the Ottoman Empire coming from the traditional mentor-protégé method became underequipped, which caused new solutions to be looked for. The workhouse project launched after Midhat Pasha’s appointment as the Governor of Niš primarily aimed children orphaned due to wars and migrations to be provided with jobs. Following the success of this project, it was spread all over the empire and a transformation from workhouses to industrial schools took place. These industrial schools, which were first opened in Istanbul and later in numerous provinces including Ankara, served for the education of technical staff. This school, operating under the name Ankara Industrial School starting from 1876, was attempted to be stimulated on the occasion of the 25th anniversary of Sultan Abdülhamid’s enthronement. However, the school could not reach the intended level both in equipment and staff due to financial problems. The school later ceased functioning under the extraordinary conditions of World War I and the Turkish War of Independence; it was finally converted to a regional art school in the year 1931 just like other provincial industrial schools.