Kur'ân-ı Kerim'de 'nisyân/unutma' kavramı

Abstract

Kur'ân-ı Kerîm'de Allah'ın yeryüzüne gönderdiği varlıkların en mükemmeli olduğu belirtilen insanın bu özelliğine rağmen bir takım zaafları vardır. Bu zaaflardan birisi de onun önceden edindiği bilgi, deneyim, algı ve tecrübelerini birtakım etkiler neticesinde kaybetmesi ve unutmasıdır. Nisyân, Kur'ân'da vurgulanan kavramlardan biridir. Genel olarak unutma ve terk anlamlarına gelen bu kavram, Kur'ân'da farklı kalıplarda kullanılarak değişik anlamlara gelmektedir. Hz Peygamber'in hadislerinde de birçok kez kullanıldığı kaynaklarda görülmektedir. Kur'ân-ı Kerîm'de `Nisyân/Unutma' Kavramı adlı bu tez; giriş, üç bölüm ve sonuçtan müteşekkildir. Araştırmamızın giriş bölümünde; çalışmanın konusu, önemi, amacı ve metodu yer almaktadır. Birinci Bölümde nisyân kavramının sözlük ve terim anlamları, kendi başlıkları altında kaynaklara inilerek incelenmiştir. Yine bu kavramla ilgili yakın ve zıt anlamlı kavramlar ele alınarak, konunun daha iyi kavranılması amaçlanmıştır. İkinci Bölümde nisyân kavramının geçtiği âyet ve hadisler dikkate alınarak hangi anlamlara geldiği, Kur'ân'ın bu ayetlerinin kimler hakkında indiği ve muhatapların unuttukları belli başlı şeylerle, Kur'ân'ın unutulmamasını istediği davranışlar, rivâyet ve dirâyet tefsirlerinin en önemlilerinden ve farklı îtikâdî görüş sahibi müfessirlerin tefsirlerinden araştırılmıştır. Bu bölümde ayrıca hadislerde bu kavramın kullanılışı, İslâm fıkhında mezkûr kavramın önemi ve insanın sorumlu olduğu fiillere etkisi araştırılmış, son olarak da günümüz modern bilimleri açısından unutma ve sebepleri irdelenmiştir.Üçüncü Bölümde Kur'ân, Hadis ve modern bilimlerden derlediğimiz bilgiler ışığında; unutmanın belli başlı sebepleri ve unutmadan kurtulma yolları bazı başlıklar altında incelenmiştir.Sonuç bölümünde; yapılan çalışma genel olarak değerlendirilmiş olup, konu hakkında özet bilgiler verilmiştir. Anahtar kelimeler; Kur'ân, Nisyân, Unutma, Terk, Hadis, Gaflet.