Eceabat'a bağlı bazı merkezlerdeki Türk-İslam dönemi mezar taşları

Abstract

“Eceabat?a Bağlı Bazı Merkezlerdeki Türk-İslam Dönemi Mezar Taşları”, adı altında sürdürülen çalışma toplam dört merkez ile sınırlandırılmıştır. Konumuzu oluşturan mezar taşlarının iki örneği hariç(Res. 26,151) 18. ve 19. yy ile 20. yy ilk yarısın? a tarihlenmektedirler. Türk mezar taşı geleneği Hunlardan başlayıp, Göktürkler, Uygurlar, Selçuklular, Beylikler ve Osmanlı dönemi şeklinde süre gelen bir gelenektir. Bu gelenek Türk toplumunun karşılaştığı medeniyetler ile birlikte değişime uğrayarak günümüze kadar farklı şekillerde gelmiştir. Kurgan geleneğiyle başlamış, balbal, türbe ve mezar taşı geleneği şeklinde devam etmiştir. Belli dönemlerde türbe ile mezar taşının birlikte geliştiğini ve değerlendirildiğini görmekteyiz. Araştırmaya konu olan bu dört merkezdeki mezar taşları dönemleri itibariyle özellikle süsleme açısından batı sanatından etkilendikleri görülür. Bu bakımdan incelendiğinde süsleme açısından kendi dönem özelliği olan barok tarzı batı süsleme özellikleriyle paralellik gösterdiği görülmektedir. Süslemeler genellikle ayak taşında yer aldığı gibi her ikisinde de bezemeler görülebiliyor. Motifler, daha çok stilize edilmiş bitkilerdir. Burada „? C ve S?? kıvrımları dikkati çekmektedirler. Daha önceden çalışma alanımızda konumuzu oluşturan mezar taşları hakkında herhangi bir çalışma yapılmadığından, bu mezar taşları bir katalog haline getirilip Türk sanatı içerisindeki yeri ve önemi ortaya konmaya çalışılmıştır. Netice itibariyle, Orta Asya? dan başlayıp Anadolu?nun en ücra köşesine kadar mezar taşlarının gelişimini takip edebildiğimiz gibi, yüzyıllar içerisinde meydana gelen estetik değer yargılarını, kullanılan yazı stillerini, edebi yönleri, önemli şahsiyetleri, Moda isimleri veya kullanılan isim sıfatlarını, ziynet eşyalarını, giyimine kadar daha bir çok konuda mezar taşları sayesinde rahatlıkla fikir sahibi olabilmekteyiz.