Somali'de Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar: Bir durum örneği

Abstract

Bu araştırmada Türkiye dışında (Somali örneği) örgün ve yaygın eğitim kapsamında çeşitli kurum ve kuruluşlar bünyesinde yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretmenlerin süreç içerisinde karşılaştıkları sorunları/zorlukları tespit etmek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinin imkânlarından faydalanılmıştır. Bu doğrultuda öncelikle Somali'de Türk kurum ve kuruluşlarının Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesine yönelik faaliyetleri incelenmiştir. Ardından bu kurum ve kuruluşlarda görev alan Türkçe öğretmenlerinin süreç içerisinde karşılaştıkları sorunlar üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda örgün eğitim kurumlarıyla okul öncesinden lise son sınıfa kadar Türkiye Maarif Vakfı, Türkiye Diyanet Vakfı, Deniz Feneri Derneği, yükseköğretim kurumlarıyla Sağlık Bilimleri Üniversitesi, yaygın eğitim kapsamında ve özel amaçlı (askerîye ve sağlık personeline Türkçe) Türkçe öğretimi ile Yunus Emre Enstitüsünün ülkedeki faaliyetleri incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2012-2022 yılları arasında Somali'de farklı şehirlerde (Mogadişu, Hargeisa, Buhotle) Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Türkiye Diyanet Vakfı, Deniz Feneri Derneği gibi kurum ve kuruluşların bünyesinde Türkçe öğretmeni olarak çalışan ve yabancı dil olarak Türkçe dersi veren 4 kadın, 19 erkek olmak üzere 23 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada elde edilen veriler altı başlık altında toplanmıştır. Bu başlıklar değerlendirildiğinde, öğretmenlerin Türkçenin öğretiminde genel sorunların (ders saatleri, sınıf mevcutları, çok dilli eğitim, teknoloji yetersizliği, ara sınıflara öğrenci kabulü, öğrenci çekingenliği, dil becerileri, Türkçeyi sosyal hayatta aktif kullanamama, ödevler, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı, gramer, telaffuz sorunları, uzun kayıt dönemi) yanında bölgenin sosyo-kültürel yapısından kaynaklı sorunlar (çok eşli evlilik, fazla kardeş sayısı, boşanmış ebeveynler, ebeveynlerden birinin ya da her ikisinin uzakta/ülke dışında çalışması) yaşadıkları tespit edilmiştir.

In this research, the possibilities of qualitative research methods were used in order to identify the problems/difficulties faced by the teachers who teach Turkish as a foreign language within the scope of formal and non-formal education outside Turkey (Somalia example). In this direction, first of all, the activities of Turkish institutions and organizations in Somalia for teaching Turkish as a foreign language were examined. Then, the problems faced by Turkish teachers working in these institutions and organizations during the process were emphasized. In this context, the Turkish Maarif Foundation, the Turkish Religious Foundation, the Deniz Feneri Association, the University of Health Sciences with its higher education institutions, with formal education institutions from pre-school to the last year of high school, Turkish education for non-formal education and special purposes (Turkish for military and health personnel) and Yunus Emre Institute's activities in the country. examined. The study group of the research consists of foreigners who work as a Turkish teacher in different cities in Somalia (Mogadishu, Hargeisa, Buhotle) between 2012-2022 within institutions and organizations such as the Turkish Maarif Foundation, Yunus Emre Institute, Health Sciences University, Turkish Religious Foundation, Deniz Feneri Association. It consists of 23 teachers, 4 women and 19 men, who teach Turkish as a language. The data obtained in the research were collected under six headings. When these titles are evaluated, it can be seen that the general problems of teachers in teaching Turkish (course hours, class sizes, multilingual education, lack of technology, student admission to intermediate classes, student shyness, language skills, inability to use Turkish actively in social life, homework, number of students per teacher, grammar, etc.) pronunciation problems, long registration period) as well as problems stemming from the socio-cultural structure of the region (polygamous marriage, high number of siblings, divorced parents, one or both parents working far/outside the country).