Kalkolitik Smintheion (Gülpınar) yerleşiminde hasırcılık ve dokumacılık

Abstract

Kalkolitik Smintheion (Gülpınar) yerleşiminde hasırcılık ve dokumacılık. Bu yüksek lisans tez çalışması Çanakkale ili Ayvacık ilçesi Gülpınar beldesinde bulunan ve yaklaşık olarak M.Ö. 5200-4800 yılları arasına tarihlenen Kalkolitik dönem Smintheion yerleşiminde ele geçen hasırcılık ve dokumacılığa yönelik arkeolojik verileri teknolojik ve işlevsel açıdan incelemeyi amaçlar. 2004 yılından 2009 yılına kadar Smintheion’da sürdürülen arkeolojik kazılar sırasında ele geçen yaklaşık 800 adet çanak ve çömlek kaidesi üzerinde rastlanan hasır veya dokumaya ait negatif izler detaylı olarak incelenerek bu yerleşim insanlarının ne tür hasır örgü ve dokumacılık tekniklerine sahip olduğu ve ürettikleri hasır ve dokumaları özellikle seramik üretiminde nasıl kullandıkları konuları irdelenmiştir. Bunun yanı sıra dokumacılık ile ilgili olabilecek bazı küçük buluntular da bu tez kapsamında detaylı olarak değerlendirilmiştir. Çanak ve çömlek kaideleri üzerinde hasır ve dokumaya ait izler Anadolu’da Neolitik ve Kalkolitik dönemlerde bilinmesine rağmen şu ana kadar hiçbir yerleşimde Smintheion’da olduğu kadar yoğun sayıda ele geçmemiştir. Yaklaşık 800 adet çanak ve çömlek kaidesi üzerinde hasır ve dokuma negatif izlerinin ele geçmesi bunların bir tür ilkel çark olarak seramik üretiminde kullanıldığına tanıklık etmektedir. Gerçekleştirilen deneysel arkeoloji çalışması da bu savı doğrulamıştır. Kalkolitik Smintheion’da buğday sapı ve hasırotunun sarma örgü tekniği ve dimi örgü tekniği dokuma için tercih edilen ham madde olduğu ve basit örgü tekniğinin ise özellikle yün dokuma için kullanıldığı ortaya koyulmuştur. Şu ana kadar Anadolu’da prehistorik yerleşimlerde yürütülen kazılarda bu kadar çok sayıda ve çeşitlilikte bu tür bulgu veren yerleşim henüz ele geçmediğinden Kalkolitik Smintheion yerleşiminde ortaya çıkarılan bu arkeolojik malzemenin önemli bir bilgi boşluğunu doldurduğu görülmektedir. Ayrıca bu yüksek lisans tezi kapsamında arkeolojik verilerin yorumlanması konusunda, deneysel arkeolojik çalışmalar sonucu elde edilen bilgilerden ve etnografik çalışmalardan faydalanılmıştır.