Türkiye'de kuraklığın Standartlaştırılmış Yağış Evapotranspirasyon İndisi (SPEI) ile analizi

Abstract

Bu Tez çalışması, olası kuraklık sıklığı ve şiddetinin zamansal ve mekânsal değişkenliğini analiz etmekte ve kuraklığın klimatolojik değerlendirmesini incelemektedir. Bu Tez'in çalışma sahası tüm Türkiye'yi kapsamaktadır. Kuraklığı izlemek için etkili bir yöntem olan Standartlaştırılmış Yağış Evapotranspirasyon İndisi (SPEI) yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmada SPEI yönteminin tercih edilmesinin avantajı sadece yağış miktarı kullanılarak elde edilen klasik yağış indislerine ek olarak potansiyel buharlaşmayı (PET) da kullanmasıdır. Bunu da yağış tutarından potansiyel buharlaşmanın çıkarılması ile edilen su açığına uydurulan ilgili olasılık dağılım fonksiyonun (genelde Gama) ters standart dağılım fonksiyonu ile yapmaktadır. Çalışmada, Meteoroloji Genel Müdürlüğünün (MGM) sağladığı 1970-2019 yılları arasındaki 222 sayıda istasyondaki aylık yağış ve sıcaklık verileri kullanıldı. Ayrıca, ilgili kuraklık indisinin mekânsal dağılım haritaları Coğrafi Bilgi Sistemler (CBS) kullanılarak elde edildi. Son birkaç yılda ki kuraklık dönemindeki kuraklık yoğunluğunun esas olarak 2007-2018 yılları arasında, çoğunlukla orta derecede kurak ve orta derecede nemli olduğu çalışma sonuçlarında bulunmuştur.

This thesis study addresses the climatological assessment of drought as well as the temporal and spatial variability of potential drought frequency and severity. The entire country of Turkey is the subject of this thesis. It was done using the standard precipitation evapotranspiration index (SPEI) approach, which is a good way to keep track of drought. The SPEI approach was used for this study because it incorporates the temporal and spatial distribution of the country's drought in addition to the traditional precipitation indices, which are created by simply considering the amount of precipitation and any possible evaporation (PET). This is accomplished by subtracting the anticipated evaporation from the precipitation amount and fitting the inverse standard distribution function of the associated probability distribution function (often Gamma) to the water-deficit. The General Directorate of Meteorology (MGM) contributed the SPEI-12 index, monthly temperature and precipitation data from 222 stations between 1970 and 2019, and these data were used in the study. Additionally, using Geographic Information Systems, spatial distribution maps of the pertinent drought index were obtained (GIS). According to the thesis study's findings, the recent several years' drought was most intense between 2007 and 2018, when it was primarily moderately dry and moderately humid.