Sibirya Türk destanlarında şiddet

Abstract

Bu araştırmada Sibirya sahası Türk destanlarında şiddet konusu incelenmiş, şiddetin kaynakları ve motiflerine değinilmiştir. Destanların konularına bakıldığında, yeraltında ve yerüstünde geçen olaylarda belirli motiflerin öne çıkarıldığı, Türk toplumu hakkında hem kültürel hem de gelenek açısından örneklerin dikkat çektiği görülmektedir. Örneğin yırtıcı hayvanların öldürülmesi, atın bir kılavuz niteliğinde değeri; sopa, bıçak, yangın, ok, baston gibi şiddet faktörlerinin mitolojik temalarla desteklenerek anlatıldığı görülmektedir. Şamanizm ve büyücülük, sihir gibi olgular da destanlarda yer almaktadır. Destanlarda yeraltı dünyasına iniş veya kahramanın karşısına çıkan engeller, şiddete başvurulmasında etkendir. Destanlarda belirli bölgelere girişlerin sağlanabilmesi için kahramanın güçlü ve yiğit olması, korkmadan savaşması gerekliliği; kuşa dönüşümü, kıyafet değiştirmesi gibi motifler şiddet ile birlikte işlenmiştir. Bu çalışmada Sibirya sahası Türk destanlarında şiddetle ilişkili motifler, literatür taraması ile elde edilen metinler üzerinden incelenmiştir.

In this research, the subject of violence in the Turkish epics of Siberia is examined, the sources and motives of violence are mentioned. When we look at the subjects of the epics, it is seen that certain motifs are highlighted in the events that take place underground and above ground, and examples of Turkish society both in terms of culture and tradition draw attention. For example, the killing of predators, the value of the horse as a guide; it is seen that violence factors such as sticks, knives, fire, arrows and walking sticks are explained with the support of mythological themes. Phenomena such as shamanism, witchcraft and magic are also included in the epics. In epics, descent into the underworld or obstacles encountered by the hero are factors in resorting to violence. In order to be able to enter certain regions in epics, the hero must be strong and brave and fight without fear; Motifs such as transforming into a bird and changing clothes are handled together with violence. In this study, motifs related to violence in Turkish epics of Siberia were examined through the texts obtained from the literature review.