Kültürel okuryazarlık ölçeği geliştirme çalışması

Abstract

Dil bir toplumun kendine has yapısında doğar ve kültürün kuşaklar arasında aktarımını sağlar. Bu etkileşim bağlamında "Türkçe öğretimi için dil becerileri ve dil bilgisi öğretiminin yanı sıra kültür öğretimidir" denilebilir. Kültürün öğretilmesinin ve aktarılmasının en sağlıklı şekilde gerçekleştirilebilmesi için kültürel okuryazar olan Türkçe öğretmenlerine ihtiyaç vardır. Türkçe öğretmenlerinin kültürel farkındalıklarının artmasının ve kendi kültürünü bilip sahip çıkarken diğer kültürlere de saygı duymasının yolu kültürel okuryazar olmalarından geçmektedir. Bu durumun sağlanabilmesi de öncelikle Türkçe öğretmen adaylarının eğitimine bağlıdır. Araştırmanın amacı Türkçe öğretmen adaylarının kültürel okuryazarlık düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu olan Türkçe öğretmen adaylarına ölçek ve görüşme formu uygulanmıştır. Türkçe eserler boyutunda yapılan alanyazın taramasında kültürel okuryazarlık ile ilgili bir çalışma bulunamamıştır. Buna bağlı olarak kültürel okuryazarlık konusunda ölçek çalışması da yoktur. Alanda bu konudaki eksikliği giderebilmek adına 16 maddeden oluşan "Kültürel Okuryazarlık Ölçeği" geliştirilmiştir. Ölçek Türkçe Öğretmen adaylarına uygulanmış ve veriler SPSS programıyla analiz edilmiştir. Görüşme formu ise 5 açık uçlu sorudan oluşmuş ve Türkçe öğretmen adaylarına uygulanmıştır. Buradan elde edilen sonuçlar frekans tablolarıyla gösterilmiştir. Ölçek ve görüşme formuyla ulaşılan verilerin neticeleri bulgular ve sonuç kısmında verilmiştir. Görüşme formu ve ölçekten elde edilen veriler ışığında Türkçe öğretmen adaylarının kültürel okuryazarlık seviyelerinin istenilen düzeyde olmadığı, lisans düzeyinde aldıkları eğitimin kültürel okuryazarlıklarına katkı sağlama ve geliştirmede eksik kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe öğretmen adaylarının gelecekte mesleğe başladıklarında iyi birer kültürel okuryazar olup öğrencilerine bu yönde eğitim-öğretim vermek istedikleri lakin bazılarının bu konuda çok karamsar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

In a society, language plays an important role in transferring culture between generations. As a result of this interaction, it could be stated that "Turkish language teaching includes culture as well as language skills and grammar". To effectively teach and transfer culture, Turkish language teachers must be culturally literate. Cultural literacy is the key to increasing Turkish language teachers' cultural awareness and respect for other cultures while knowing and protecting their own culture. This situation depends largely on the education of Turkish language teacher candidates. The study aims to examine the cultural literacy levels of Turkish language teacher candidates in terms of different variables. In the research, a mixed research method, in which qualitative and quantitative research methods are used together, was applied. Questionnaires and interview form were applied to the Turkish language teacher candidates who were in the study group. In the Turkish literature review, no study was found on cultural literacy. Accordingly, there is no scale study on cultural literacy. A "Cultural Literacy Scale" consisting of 16 items was developed to fill the gap in this area. The scale was applied to Turkish language teacher candidates and the data were analyzed with the SPSS program. The interview form consisted of 5 open-ended questions and was applied to Turkish language teacher candidates. The results obtained are shown with frequency tables. The results of the data obtained through the scale and interview form are given in the findings and conclusion section. Considering the data obtained from the interview form and the scale, it was concluded that the cultural literacy levels of the Turkish language teacher candidates were not at the desired level and that the education they received at the undergraduate level was insufficient in contributing to and developing their cultural literacy. In addition, it has been concluded that Turkish language teacher candidates want to be good cultural literates when they start their profession in the future and they want to provide education and training to their students in this direction, but some of them are very pessimistic about this issue.