A/F tayf türü zonklayan yıldızların fotometrik ve tayfsal çalışması

Abstract

Delta Sct ve Gamma Dor yıldızları klasik kararsızlık kuşağının alt bölgesinde yer alan ve en çok bilinen zonklayan yıldızlardır. Bu değişenler, farklı katmanlarından bilgiler getiren farklı modlar ile zonklamaktadır. Her iki değişene ait teorik kararsızlık kuşakları birbirleri ile kısmı olarak örtüşmektedir ve kuşaklarının örtüştüğü bu bölgede hem Delta Sct hem de Gamma Dor modları ile zonklamalar gösterebilen A-F türü hibrit yıldızları keşfedilmiştir. A-F tayf türü zonklayanlar, yıldızların içyapılarının detaylı incelenebilmesi için oldukça önemlidirler. Aynı zamanda bu yıldızlarla ilgili hala cevaplanması beklenen birkaç sorun bulunmaktadır. Delta Sct ve Gamma Dor zonklayanlarının kararsızlık kuşaklarının sınırları, Delta Sct yıldızlarındaki düşük frekanslı zonklamalar ve Delta Sct ve Gamma Dor yıldızları arasındaki var olabilecek kimyasal farklılık ve/veya benzerlikler bu sorunlardan birkaçıdır. Bu soruların cevaplanabilmesi içinde tayfsal çalışmalar oldukça önemlidir. Bu tez çalışmasında, tek ve çift sistem üyesi Delta Scuti ve tek Gamma Dor yıldızlarının detaylı tayfsal çalışması sunuldu. Seçilen sistemlerin temel atmosfer parametreleri (Teff, log g, x), vsin i ve kimyasal element bollukları elde edildi. Parametrelerin kullanılması ile tek ve çift sistem üyesi Delta Scuti ve tek Delta Sct, Gamma Dor yıldızlarının özellikleri kıyaslandı. Çift Delta Sct yılızlarının bir katalogu hazırlanarak, ikinci bileşen ve dönme-dolanma gibi faktörlerin zonklama üzerine etkileri detaylı olarak incelendi.

The most known groups of A-F type pulsating stars in the classical instability strip are Delta Sct and Gamma Dor stars. These variables pulsate in different modes probing different layers of stars. Theoretical instability strips of Delta Sct and Gamma Dor stars in H-R diagram partially overlap each other. In this part, the stars, which show pulsation characteristic of both Delta Sct and Gamma Dor stars, were predicted. Such objects are known as A-F type hybrid stars. These A-F type pulsating variables are excellent tools to examine the interior structure of stars. On the other hand, there are some questions about these variables to be answered. The borders of instability strips of Delta Sct and Gamma Dor stars, the existence of lower frequencies in Delta Sct stars and any chemically differences and/or similarities between these variables should be checked. Therefore, spectroscopic studies are essential to answer these questions. In this thesis, we present a detailed spectroscopic analysis of single and eclipsing binary member Delta Sct stars and single Gamma Dor stars. The atmospheric parameters (Teff, log g, x), vsin i, and the chemical abundances of selected of Delta Sct and Gamma Dor stars were derived. Comparisons between single and eclipsing binary member Delta Sct stars and between Delta Sct and Gamma Dor variables were done using their obtained parameters. The revised list of Delta Sct stars in eclipsing binaries are presented and the effects of secondary components and tidal-locking on pulsation were cheeked in detail.