Sınıf öğretmenlerinin öğretmen özerkliğine ilişkin farkındalık düzeylerinin yapısal ve bireysel boyutları açısından değerlendirilmesi (İzmir ili örneği)

Abstract

Bu çalışmada sınıf öğretmenlerinin öğretmen özerkliğine ilişkin farkındalık düzeylerini ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğretmen özerkliğinin bireysel ve yapısal boyutları açısından ayrıntılı olarak incelenmiştir. Öğretmenlerin eğitim ve öğretim faaliyetlerinin iyileştirilmesine ve geliştirilmesine üst düzeyde katkıda bulunmaları, yeni ve farklı öğretim yöntemlerini ve materyaller kullanmaları, mesleki bilgi ve becerilerini artırmaları için öğretmenlere sistem içinde daha çok özerklik tanınmalıdır. Öğretmenlere sağlanacak mesleki özerklik onların değişen şartlara ve kendi içinde bulundukları eğitim ortamının özel gereklilik ve ihtiyaçlarına daha hızlı ve uygun bir şekilde cevap vermelerine katkıda bulunacaktır. Belirtilen amaçtan yola çıkılarak öncelikli olarak öğretmen özerkliği ile ilgili alanyazın derinlemesine incelenmiştir. Bu kapsamda ortaya çıkan alanyazından uzman görüşleri sonrası pilot uygulamaya gidilmiş ve geçerlik ve güvenirlik analizi yapılarak "Öğretmen Özerkliği Ölçeği" elde edilmiştir. Betimsel nitelikte tarama modelindeki araştırmanın uygulaması tipik durum örnekleme ile seçilen İzmir İli'ndeki beş merkez ilçede gerçekleştirilmiştir. Seçilen merkez ilçelerde görev yapan 779 sınıf öğretmeninden elde edilen veriler SPSS programında çözümlenmiştir. Yapılan analizde anlamlı farklılıklar Kruskal Wallis H testi ve Mann Whitney U testi ile test edilmiştir. Sonrasında yaş, cinsiyet, kıdem ve eğitim durumu değişkenlerine göre psikolojik anlamda öğretmen özerkliğinin yordanmasına ilişkin regresyon analizi ve korelasyon sonuçları incelenmiştir. Bu araştırma ile elde edilen bulgular doğrultusunda sınıf öğretmenlerinin teknik ve psikolojik anlamada öğretmen özerkliğine ilişkin farkındalıklarının yüksek; politik anlamda öğretmen özerkliğine ilişkin farkındalık düzeylerinin orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin özerkliği talep edebilmesi için özerkliğin boyutlarına dair farkındalıklarının arttırılması gerekmektedir.

The aim of this study is to determine the awareness level of grade teacher's about teacher autonomy. In this direction individual and structural dimensions of teacher autonomy have been primarily searched. Teacher autonomy, according to the approaches on teacher autonomy, is defined as having a certain level of competence and the freedom to make decisions about issues related to one's own occupation. More autonomy application should be provided to teachers in the education system to increase the level of teacher participation in improving education and training activities; to encourage the use of new and different methods of teaching and materials and to enhance professional skills and knowledge. High level professional autonomy will contribute to the changing conditions of the educational environment which has special requirements and necessity. Item pool has been prepared from the literature obtained and it has been broached to educational sciences experts to be viewed. The participants of the study have been expected to give answers for items given in the scale ranging as ‚Totally Agree, Disagree, No Idea, Agree and Totally Agree‛. The pilot application of the study has been carried out on 100 grade teachers. The questionnaires have been distributed to 1000 instructors and 779 of questionnaires have been collected back. Factor analysis has been done to determine the structure validity. The reliability of the scale has been analyzed through Cronbach Alpha Value and the scale has been found as reliable. It shows that the scale can be applied to determine the awareness level of grade teacher's about teacher autonomy. The results indicates that awarness level of grade teacher's about psychological and technical teacher autonomy are high-level and awarness level of grade teacher's about political teacher autonomy is mid-level.