Nasturtium officinale R.Br. ve Mentha aquatica L. taksonlarının farklı kurşun elementi konsantrasyonlarındaki tepkilerinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada tarımsal faaliyetlerin ve kurşun kirliliğinin Umurbey Çayı’nda (Çanakkale) yaşayan Nasturtium officinale ve Mentha aquatica makrofitleri üzerindeki morfolojik ve fizyolojik etkinin belirlenmesi ile bitkiler arası rekabet araştırılmıştır. Araştırma materyali olan makrofitler Çanakkale ili, Umurbey ilçesi, Umurbey Çayı'nın her iki tarafında meyve bahçeleri ile kaplı olan Gökköy Geçemeği’nin alt kısmından Mayıs-Haziran 2016 tarihlerinde toplanmıştır. Makrofitler 3 gün süreyle besin çözeltisi içerisinde adaptasyon sürecine bırakılmıştır. İlk aşamada kurşun kirliliğinin makrofit türlerinin morfolojisi ve fizyolojisi üzerine etkisi 1, 5 ve 10 ppm Pb konsantrasyonlarında tekli kültürde incelenmiştir. Sonra karışık kültürde ara doz olan 5 ppm Pb konsantrasyonunda iki makrofit türünün rekabet kabiliyeti incelenmiştir. Ayrıca klorofil a ve b, karotenoit, serbest prolin, protein, toplam fenolik bileşik miktarı, adsorblanan kurşun miktarı ile toplam potasyum, fosfor, demir ve magnezyum miktarlarına bakılmıştır. Su teresinin morfolojik olarak en fazla etkilendiği 5 ppm Pb dozunda, P, Fe, Mg, K, Pb ve protein içeriği de en fazla seviyeye ulaşmıştır. Aynı zamanda bu dozda su teresi fotosentetik pigment ve serbest prolin seviyesini en aza indirmiştir. Su nanesinin morfolojik olarak en çok etkilendiği doz 10 ppm Pb dozudur. Bahsi geçen dozda su nanesinin P, Fe, Mg ve K miktarı en yüksek değerine ulaşmıştır. Bu çalışmada kurşun stresinin olmadığı, sucul bitkilerin bir arada yetiştirildiği ikili kontrol gruplarında, su nanesinin morfolojik ve fizyolojik olarak daha dirençli olduğu kanıtlamıştır. Kurşunun stres olarak uygulandığı durumda ise, su teresinin daha fazla mücadeleci olduğu morfolojik ve fizyolojik olarak gösterilmiştir. Bu çalışma ile su teresinin, su nanesine göre absorpladığı kurşun miktarının iki katından daha fazla kurşun adsorplayarak iyi bir kurşun akümülatörü olduğu belirlenmiştir.

In this study, it was aimed to determine the morphological and physiological effects of agricultural activities and lead pollution on Nasturtium officinale and Mentha aquatica macrophytes living in Umurbey Stream (Çanakkale), and also the competition between plants in this region was investigated. Macrophytes were collected between May-June 2016 from the lower part of Gökköy Passage, which is covered with orchards on both sides of Çanakkale province, Umurbey district, Umurbey Stream. The macrophytes were left in the nutrient solution for 3 days for the adaptation process. In the first stage, the effect of lead contamination on the morphology and physiology of macrophyte species was investigated in a single culture at 1, 5 and 10 ppm Pb concentrations. Then, the competitiveness of two macrophyte species at an intermediate dose of 5 ppm Pb in a mixed culture was examined. In addition to the amount of, chlorophyll a and b, carotenoid, free proline, protein, total phenolic compound amount, adsorbed lead amount and total potassium, phosphorus, iron and magnesium amounts were examined. P, Fe, Mg, K, Pb and protein content reached the highest level at the dose of 5 ppm Pb where N. officinale was affected the most morphologically. At the same time, N officinale minimized the photosynthetic pigment and free proline levels at this dose. The dose at which M. aquatica was most affected morphologically was 10 ppm Pb dose. P, Fe, Mg and K contents of M. aquatica at that dose reached the highest value. This study proved that M. aquatica was morphologically and physiologically more resistant in two control groups where there was no lead stress and aquatic plants were grown together. Morphologically and physiologically, it has been shown that N. officinale was more combative when lead was applied as stress. With this study, it was determined that watercress is a good lead accumulator by adsorbing more than twice the lead amount absorbed by water mint.