Otel işletmelerinde çalışanların psikolojik sözleşme algısının iş tatminine etkisinde duygusal zekânın rolü: Ulusal bir otel zinciri örneği

Abstract

Günümüz iş dünyasında örgüt-çalışan ilişkilerinin giderek anlaşılması zor bir hal aldığı bu ilişkideki denge, tarafların algı ve subjektif değerlendirmelerine dayalı olduğundan, farklılık göstermektedir. Bu nedenle, farklılıkları anlamada önemli araçlardan biri olan psikolojik sözleşmenin iyi yönetilebilmesi çalışan ve işveren arasındaki ilişkilerde oluşacak olumsuzlukların minimize edilmesinde büyük önem taşır. Bu olumsuz sonuçlardan biri ise düşük iş tatminidir. Özellikle hizmet sektöründe çalışanın iş tatmini, hizmet verdiği sırada taşıdığı duygu ve düşünceler hizmetin kalitesini, müşteri memnuniyetini ve dolayısı ile işletme verimliliğini ya da karlılığını da etkileyebilmektedir. Bu nedenle, birbiriyle ilişkili bu iki kavramın, iş yaşamının kalitesini yükselterek iş performansını ve verimliliği etkilediği öne sürülen duygusal zeka ile de olumlu yönde desteklenebileceği düşünülmüştür. Bu çalışmanın amacı, çalışanların örgütlerine yönelik psikolojik sözleşme algılarının iş tatmini üzerindeki etkilerini incelemek ve bu değişkenler arasındaki ilişkide duygusal zekânın etkisini belirlemektir. Veriler ulusal zincir oteller grubu bünyesindeki 384 çalışandan anket tekniğiyle elde edilmiştir. Duygusal zeka yeterliliğini değerlendirmede WLEIS (Wong ve Law 2002), psikolojik sözleşmeye yönelik algıları ölçmek için Millward ve Hopkins (1998) psikolojik sözleşme ölçeği, iş tatmini için Minnesota İş Tatmini Ölçeği (Weiss vd. 1967)'nin kısa formu kullanılmıştır. SPSS 20.0 paket programı ile ölçeklerin geçerlilik ve güvenirlik analizi ile demografik değişkenlere ilişkin betimleyici istatistikler yapılmıştır. Daha sonra LISREL 8.7'de doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmış, AMOS 16 ve LISREL 8.7 paket programları yardımıyla yapısal eşitlik modellemesi ile araştırma hipotezleri test edilmiştir.Araştırma sonucunda duygusal zekanın içsel iş tatminini ve ilişkisel psikolojik sözleşmeyi pozitif yönde etkilediği ve sadece ilişkisel psikolojik sözleşme üzerinden hem iç hem de dış tatmini artırdığı saptanmıştır. Anahtar Sözcükler: Psikolojik Sözleşme, İş Tatmini, Duygusal Zeka, Konaklama Endüstrisi, Örgütsel Davranış

In today's business world, organisation-employee relations have been more complicated to understand and the balance in these relations may differ individually according to the needs and expectations since it is connected with perceptions and individual evaluations of parties. For this reason, well management of psychological contract (PC), which is an important tool to understand the differences, is crucial for minimizing the negative outcomes possible to happen between employer and employee relations. One of those negative outcomes is low job satisfaction. Particularly in service sector, job satisfaction (JS) of the employee, emotions and opinions carried during service might influence service quality and customer satisfaction. Thus, it is hypothesized that these two related concepts may also been supported by emotional intelligence (EI) which is claimed to affect job performance and productivity by increasing the quality of work life. The purpose of this dissertation is to investigate the effects of PC perceptions on JS and to determine the effect of EI on these variables. The data was collected through questionnaire from 384 hotel employees working in a national hotel chain in Turkey. WLEIS (Wong and Law 2002) for EI measurement, Millward and Hopkins (1998) PC scale, and MSQ-short form (Weiss vd. 1967) were used. SPSS 20.0 package program was used for validity and reliability analysis as well as descriptive statistics. Then CFA was performed via LISREL 8.7 and research hypotheses were analysed by AMOS 16 and LISREL 8.7 package programs through Structural Equation Modelling. The results showed that EI has a positive effect on internal JS and relational PC and also EI has indirect effect on internal and external JS via the relational PC. Key Words: Psychological Contract, Job Satisfaction, Emotional Intelligence, Hospitality Industry, Organisational Behaviour