Cumhuriyet Döneminde Türkiye’deki Ermenilerin Faaliyetleri (1923-1945)

Abstract

Türkiye’de yaşayan Ermeniler, Cumhuriyet döneminde (1923-1945) ciddi anlamda zararlı bir faaliyet içerisinde olmamıştır. Aksine bazı olaylar karşısında olumlu tavır takınmışlardır. Bu dönemde başta Atatürk olmak üzere birçok Türk devlet adamına yapılan suikast girişimlerinde içerideki Ermenilerden ziyade dışarıdaki Ermenilerin rollerinin olduğu görülmüştür. Cumhuriyet ilân edildikten sonra ülkedeki bütün vatandaşlar için yeni bir dönem başlamış, “millet sistemi”ne son verilerek, “ulus devlet” ve “vatandaşlık” sistemine geçilmiştir. Cumhuriyet rejimi, Ermeniler için dîni ihtiyaçları karşılamanın yanında, sosyal ve eğitim alanında da kendi gelenek ve göreneklerine uygun bir şekilde ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir ortamı sağlamıştır. Ermenilerin Cumhuriyet döneminde Türk toplumu ile entegre olma gayretleri farklı şekillerde hızla devam etmiştir. Cumhuriyet döneminde Ermeni asıllı yurttaşlar Türk kültürüne, sanatına ve basın yayın hayatına önemli katkılar yapmıştır. Bu dönemde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görev alan Ermeni Milletvekilleri pek çok konuda çalışmalar yapmış, kanun teklifleri hazırlamış ve soru önergeleri vermiştir. Türkiye’de yaşayan Ermenilerin büyük çoğunluğu 1923-1945 döneminde devletin aleyhine olacak tavırlar içerisine girmemiş ve ülkede yaşayan diğer vatandaşlar gibi üzerine düşen sorumlulukları yerine getirerek ülkenin gelişmesine ve kalkınmasına önemli katkılar yapmıştır.

The Armenians living in Turkey did not have any serious harmful activities during the Republican period (1923-1945). On the contrary, it is observed that positive attitudes are observed in the face of some events. In this period, it was seen that Armenians outside, rather than the Armenians inside, played a role in the assassination attempts of many Turkish statesmen, especially Atatürk. After the proclamation of the republic, a new era started for all citizens in the country, the “nation system” was ended and the “nation state” and “citizenship” system started. In addition to meeting their religious needs for Armenians, the republican regime provided an environment where they could meet their needs in social and educational fields in accordance with their own traditions and customs. The efforts of Armenians to integrate with Turkish society in the Republic period continued rapidly in different ways. During the Republic period, citizens of Armenian origin made important contributions to Turkish culture, art and media life. During this period, Turkey has made great Armenian National Assembly deputies involved in work on many issues, has prepared legislative proposals and gave parliamentary questions. The majority of Armenians in Turkey during the period 1923-1945 will have to enter into attitudes against the state and fulfilling its responsibilities as other citizens living in the country on the development of the country and has made significant contributions to the development.