Kafkasya’dan Türkiye’ye: Devamlılık, Entegrasyon ve Direnç Süreçleri Bağlamında Adiğeler

Abstract

Dünya tarihinin büyük sürgünlerden biri şüphesiz “Çerkes Sürgünü”dür. Dünyanın dört bir tarafında, geçmişten gelen gelenek ve göreneklerini devam ettirmeye çalışan Çerkesler, başta Kafkasya’da kalan soydaşları olmak üzere, farklı ülkelerde yaşayan soydaşlarıyla iletişim halindedir. Günümüzde Kafkasya’ya geri dönüşler vaki olsa da birçok Çerkes, doğdukları ülkelerde yaşamayı tercih etmektedir. Kafkasya’dan ayrılan Çerkes toplumları, bulundukları ülkelerin dillerine ve kültürlerine intibak etmişlerse de kendi kültürlerini de asgari düzeyde de olsa korumuştur. Türkiye bağlamında konu ele alındığında şu durum ortaya çıkmaktadır. Türkiye’de yaşayan Çerkesler, dillerini ciddi seviyede kaybetmiştir. Bu kayıp bilhassa yaşı yirmiden küçük olanlarda oldukça ileri noktalardadır. Bu çalışma, Türkiye Çerkeslerinin kısa tarihini ve—genel kategori olarak da– topluma entegre oluş süreçlerini konu edinmektedir. Çalışma Türkiye’deki Çerkeslerin yoğun olarak bulunduğu yerlere odaklanmaktadır. Bu bağlamda Çerkeslerin aidiyet, kimlik ve dil bilme durumları tespit ve tahlil edilmeye çalışılmaktadır. Çerkes kimliğini taşıyan bir grup olan Adiğeler ekseninde konu detaylandırılmakta olup, onların devamlılık, entegrasyon ve direnç özellikleri analitik bir çerçevede ele alınmaktadır.

One of the greatest exiles in the history of the world is undoubtedly the “Circassian exile”. Circassians all over the world who try to maintain their traditions and customs comes from the past are in contact with their descendants living in different countries, especially their descendants who remain in the Caucasus. Today, many Circassians prefer to live in the countries where they were born, even though there are little groups went back to the Caucasus. Although Circassian societies leaving the Caucasus have adapted to the languages and cultures of the countries they are in, they have preserved their cultures at the minimum level. When the subject is taken into consideration in the context of Turkey, the following situation arises. Circassians living in Turkey have lost their language severely. This loss is very advanced, especially in those younger than twenty. This study focuses on the short history of the Circassians of Turkey and—as a general category– their integration into society. The study focuses on the places where Circassians in Turkey are heavily settled. In this context, it is attempted to determine and analyze the belonging, identity and linguistic status of Circassians. The subject is elaborated on the axis of the Adiges, a group bearing the identity of Circassian, and their continuity, integration and resistance characteristics are discussed in an analytical framework.