Matürîdî Âlimlerden Sığnâkî’nin (ö. 714/1314[?]) Hayatı, İlmî Şahsiyeti, Kelâm İlmindeki Yeri ve Eserleri

Abstract

Sığnâkî (ö. 714/1314 [?]), Mâverâünnehir bölgesinde yetişmiş, Bağdat, Şam, Halep ve Kahire gibi önemli ilim merkezlerinde hocalık yapmış, Doğu Hanefî-Mâtürîdî geleneğinin Batı’daki önemli temsilcilerinden birisidir. Kelâm, fıkıh, sarf ve nahv ilimlerinde şerh ve telif şeklinde eserler kaleme almış birçok talebe yetiştirmiştir. Kemâlpaşazâde gibi kimi Osmanlı âliminin ilmi şeceresi içinde yer almıştır. Osmanlı âlimleri arasında daha çok Burhaneddin Ali b. Ebî Bekr Merginânî’nin (ö. 593/1197) fıkıh ilmine dair kaleme aldığı el-Hidâye adlı eserine yazdığı en-Nihâye adlı şerhiyle şöhret bulmuştur. Ebü’l-Muîn en-Nesefî’nin et-Temhîd adlı eserine yazdığı et-Tesdîd adlı şerh, yaşadığı dönemde “kelâm yapma” ve içinde bulunduğu geleneğin sonraki nesillere aktarılması gayretinin bir sonucu olmalıdır. et-Tesdîd fi şerhi’t-Temhîd adlı bu eser 2016 yılında tarafımızdan yapılan “Mâtürîdî Âlimlerden Sığnâkî’nin (ö. 714/1314) et-Tesdîd fî şerhi’tTemhîd Adlı Eserinin Tahkiki ve İlâhiyyat Konularının Tahlili” isimli doktora çalışmasıyla ilim dünyasına tanıtılmıştır. Bu makale adı geçen tezimizin bazı kısımlarının yeniden gözden geçirilmesi ile elde edilmiştir. Bu çalışmada Sığnâkî’nin hayatı, ilmi şahsiyeti-Kelâm ilmindeki yeri ve eserleri ele alınmaktadır.

Sığnâkî (b. 714/1314[?]), one of the important Western representatives of the Hanafi-Maturidi tradition originated in the East, was raised in Maveraunnehr/Transoxiana and spent time teaching in some of the important cities where academic studies were mainly focused, such as Baghdad, Damascus, Aleppo and Cairo. He taught numerous students whose interpretations and original body of work spanned the fields of kalam, fıqh, sarf and nahv. Some Ottoman scholars such as Kemâlpaşazâde has a pedigree that can be traced back to him. Among the Ottoman scholars he mostly found fame with his interpretive work en-Nihâye based on Burhaneddin Ali b. Ebî Bekr Merginânî’s (d. 593/1197) fıqh work el-Hidâye. The objective in writing his interpretation et-Tasdîd based on Ebü’l-Muîn en-Nesefî’s et-Tamhîd must be his wish to “do kalam” and pass on the tradition he was a part of to the next generations. His work called et-Tasdîd fi şerhi’t-Tamhîd was introduced to the academic world with our doctoral study “Mâtürîdî Âlimlerden Sığnâkî’nin (d. 714/1314) et-Tesdîd fî şerhi’t-Temhîd Adlı Eserinin Tahkiki ve İlâhiyyat Konularının Tahlili” in 2016. This paper is put together after revising certain parts of the aforementioned doctoral thesis. In this study of Sığnâkî’s life, his academic persona-his place in kalam and his body of work are examined.