Araştırma Görevlisi Hekimlerin Kanser Tarama Hakkındaki Tutum ve Davranışları

Abstract

Amaç: Kanser taramaları, ilgili kanserin tedavisinin kolay ve etkili olabildiği erken evrelerde tanınabilmesi için uygulanan test ve muayeneleri içermekte olup; erken tanı sayesinde tedavi başarısını arttırmaktadır. Bu çalışmada araştırma görevlisi hekimlerin kanser tarama ile ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel desende planlanmış olan çalışmaya Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan araştırma görevlisi hekimler dahil edildi. Katılımcılara araştırmacılar tarafından oluşturulmuş, katılımcıların sosyodemografik özellikleri, mesleki tecrübe süreleri, kanser tanılı yakın sahibi olup olmadıkları ve kanser taraması hakkındaki düşünce ve tutumları ile günlük uygulamalarında yürüttükleri kanser taramaları hakkında sorular yöneltilmiş ve kolorektal, meme, serviks ve akciğer kanserlerine yönelik tarama yapıp yapmadıkları sorgulanmıştır. Bulgular: Çalışmaya yaşları 25-36 arasında değişen, aktif hekimlik süreleri ortalama 3,0±1,8 yıl olan, 51’i (%47,2) kadın, 57’si (%52,8) erkek toplam 108 araştırma görevlisi hekim katıldı. Hekimlerin %74,1’i “Kanser erken tanısı için rutin tarama programları uygulanmadır”; %25,0’i “Kanser taramaları sadece takip ve tedaviyi yapabilecek olan hekimler tarafından yapılmalıdır”; %58,3’ü “Kanser tarama birinci basamakta yapılmalıdır” ifadelerine katılmaktaydı. Hekimlerin %37’si ise “Toplumda daha sık görülen hastalıkların taranması kanser taramalarından daha önemlidir” ifadesini desteklemekteydi. Hekimlerin “%90’ı hastalarına kanser tarama önerdiğini belirtmekteydi. Herhangi bir yakınının kanser tanısı aldığını belirten 66 (%65,3) hekim mevcuttu; bu özellik, kanser taraması önerme açısından anlamlı fark oluşturmuyordu. Hekimlerin %55,6’sı kolorektal kanser, %57,4’ü meme kanseri, %57,4’ü serviks kanseri ve %14,8’i akciğer kanseri için tarama önerisinde bulunduğunu belirtmişti ve hekimlerin tarama önerilerinin kolorektal kanser için %31,7, meme kanseri için %62,9, serviks kanseri için %21, akciğer kanseri için %12,5 oranında kılavuzlara uygun olduğu belirlendi. Sonuç: Çalışmamıza dahil olan hekimlerin neredeyse yarısının meslek uygulamasında kanser taramasına yer vermedikleri, önemli oranda tarama uygulamasının kılavuzlara uygun olmadığı belirlenmiştir. Meme kanseri ile ilgili tarama uygulamaları diğerlerinden daha fazla kabul görürken, kılavuzlara yeni dahil olmuş akciğer kanseri tarama uygulamalarının diğer kanser türlerinden geride olduğu dikkat çekmiştir.

Objective: Cancer screening includes tests and examinations to identify cancer at early stages when treatment is more efective. The aim of this study is to evaluate the knowledge, attitude and behaviors of medical residents about cancer screening. Materials and Methods: This cross-sectional study was carried out on residents who work as medical residents in Çanakkale Onsekiz Mart University Hospital. Participants responded a questionnaire including sociodemographic characteristics, duration of occupational experience, whether if they have a close relative with diagnosis of cancer, their thoughts and attitudes about cancer screening, the cancer screenings they conducted in their daily practise, and whether they screened their patients for colorectal, breast, cervical, and lung cancers. Results: Total of 108 residents ages between 25-36 years, 51 (47.2%) were female and 57 (52.8%) were male. Mean occupational experience was 3.0 ± 1.8 years. Of the participants,74% agreed on “routine screening programs for early diagnosis of cancer should be performed”; 25% were agreed on “cancer screening should only be done by physicians who are Troia Med J 2019;1(2):73-79 74 responsible for follow up and treatment of that cancer”; 58% were agreed on “cancer should only be screened in primary care” and 37% of physicians supported the statement which says that “Screening of more common diseases in community is more important than cancer screening”. Rate of residents who suggest cancer screening to their patients was 90%. There were 66 (65.3%) residents whose relatives had been diagnosed with cancer and this feature did not make a significant difference in terms of suggesting cancer screening. Although the rates of residents who declared that they have suggested screening for colorectal cancer were 55,6%, for breast cancer were 57,4%, for cervical cancer were 57,4% and for lung cancer were 14,8%; the rates of compliance with screening reccomendations in the guidelines for colorectal cancer, breast cancer, cervical cancer and lung cancer were found to be 31,7%, 62,9%, 21,0% and 12,5%; respectively. Conclusion: It was determined that almost half of the physicians participated in our study did not perform cancer screening in their professional practices and that a significant proportion of screening practices were not in line with the guidelines. While screening practices for breast cancer were highly in line with reccomendations, it was noteworthy that the newly introduced lung cancer screening guidelines lag behind other types of cancers.