Dinleme stratejileri öğretiminin beşinci sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerilerine etkisi

Abstract

Bu araştırmada, dinleme stratejileri öğretiminin, 5. sınıf Türkçe dersinde dinleme becerilerinin kazanılması üzerindeki etkisinin olup olmadığı sınanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın temel amacı, dinlemenin geliştirilebilir bir dil becerisi olduğunu ve dinleme stratejilerine yönelik hazırlanan etkinliklerle bu becerinin gelişeceğini ortaya koymaktır. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden tek gruplu yarı deneysel yöntem kullanılmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubunu, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Balıkesir ili, Karesi ve Altıeylül ilçelerine bağlı alt, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeye sahip 5. sınıfta okuyan toplam 162 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada Webb (1997) tarafından geliştirilen ve araştırmacı tarafından Türkçeye uyarlanan başarı testi; Katrancı (2012) tarafından oluşturulan "Üstbilişsel Dinlediğini Anlama Farkındalığı Ölçeği"; araştırmacı tarafından geliştirilen sosyo-ekonomik-kültür durum ölçeği kullanılmıştır. Ön test, son test ve uygulamada kullanılan metinlerin tamamı ses kayıt cihazı kullanılarak yapılan kayıtlardan dinletilmiştir. Ön test uygulamasından sonra 8 hafta boyunca her sınıfa, araştırmacı tarafından haftada ikişer saat dinleme stratejileri öğretimi verilmiştir. Dinleme stratejilerine yönelik tasarlanan etkinlikler tüm sınıflara uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, Statistical Package for Social Sciences for Personal Computers (SPSS 20) paket programına aktarılarak ön test ve son testten aldıkları puanlar arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığına yönelik istatistiksel analiz yapılmıştır. Araştırma sonucunda dinleme stratejileri öğretiminin dinlediğini anlamaya olan etkisini ölçmeyi amaçlayan ön test ve son test başarı testlerinde son test lehine anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin dinleme stratejilerini kullanma farkındalığını ölçmeyi amaçlayan "dinlediğini anlama farkındalığı ölçeği" ön uygulama ve son uygulama arasında son uygulama lehine anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Sosyo-ekonomik-kültürel duruma göre dinleme stratejisi öğretiminin ekonomik ve sosyal yönde iyi olan ailelerin öğrencilerinin lehine anlamlı bir farklılık oluşturduğu; evlerinde düzenli olarak radyo dinleyen öğrencilerin son test lehine anlamlı farklılık olduğu; öğrencilerin birinci dönem not ortalamaları ile son testten aldıkları puanlar arasında akademik başarısı yüksek olan öğrencilerin son test lehine anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyete göre dinleme stratejileri öğretimini ölçen başarı testlerinde anlamlı bir farklık göstermediği saptanmıştır. Bu sonuçlar neticesinde uygulayıcılara, araştırmacılara, öğrenci velilerine, Milli Eğitim Bakanlığı'na yönelik olarak dinleme becerisinin geliştirilmesi yönünde önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Dinleme becerisi, dinlediğini anlama, dinleme stratejileri öğretimi, dinleme etkinlikleri.

In this research it is intended to identify if the teaching of listening strategies have an effect on comprehension of listening skills in the 5th grade. The main goal of this research it's to demonstrate that listening is an improvable language skills and it can be improved with activities which are prepared for listening skills. In this research one grouped semi-empirical method which is one of the quantitative search methods is used. The group of this research consists of 162 individuals of the entire 5th grade students who study in Karesi and Altıeylul district of Balikesir. The student's socio economic levels are lower, middle and upper. In research data: the achievement test developed by Webb (1997) and adapted to Turkish by researcher, "the scale of metacognitive listening comprehension awareness" generated by Katranci (2012), socio-economic status scale developed by the researcher are used. Preliminary test, final test and the whole text used in application are made to listen via sound recorder. After pre-test application during 8 week 2 hours of practical instruction was given per week in every class. Activities designed for listening were applied to the whole class. Statically analysis was done to reveal whether there is a significant difference between pre-test and final test's scores by transferring the data obtained from the search to Statistical Package for Social Sciences for Perssonel Computers (SPSS 20) . After the research it is understood that there is a significant difference in the favor of final test between pre-test and final test which aims to assess the impact of teaching listening strategies on listening comprehension. Between pre-application and final application of "listening comprehension awareness" scale which assess student's listening comprehension awareness .it is understood that there is a significant difference in favor of the last application. It is identified that depending on socio economic status teaching strategy makes a significant difference in favor of students whose parents are socially and economically in good condition. Students who regularly listens to music at their home makes a significant difference in favor of final test. Students whose academic success are better between first period and final test makes a good difference in their favor of final test too. It is determined that there are no significant differences in tests measure teaching listening strategies depending on gender. As a result some suggestions were made to practitioners, researchers, student's parents and Ministry of Education in order to develop listening skills. Key words: Listening skills, listening comprehension, teaching listening strategies, listening activities.