Çanakkale ilinde domates güvesi (Tuta absoluta (Meyrick 1917), (Lepidoptera: Gelechiidae))'nin bazı biyolojik ve ekolojik özelliklerinin araştırılması

Abstract

Çanakkale ilinde doğa koşullarında Tuta absoluta (Meyrick 1917), (Lepidoptera: Gelechiidae)'nın biyolojik özellikleri 2012 yılında Dardanos Uygulama ve Araştırma arazisinde etrafı tül ile kaplı 4x6 metre boyutlarında kafes içerisinde yetiştirilen domates bitkileri üzerinde incelenmiştir. İçerisine domates yaprağı alınan 15 x 7.5 cm boyutlarındaki dal kafeslere, iklim odasında üretilen T. absoluta'nın bir günlük 1 dişi ve 2 erkek bireyi salınmıştır. Bu amaçla 20 adet dal kafes kullanılmıştır. Dal kafeslerdeki, domates yapraklarına bırakılan yumurtalar, ergin ölünceye kadar her gün kaydedilmiştir. Aynı günde bırakılan 40 adet T. absoluta yumurtası yaprak üzerine yerleştirilen 2.5 cm çapındaki hücrelere alınmış ve gelişmeleri günlük olarak incelenmiştir. Bu yumurtalardan çıkan larvalar dal kafeslere alınarak larva ve pupa gelişme süreleri belirlenmiştir. Zararlının ekolojik özellikleri 2012 ve 2013 yıllarında Merkez (Batakovası ve Dardanos) ve Biga (Gümüşçay) ilçesinde 3 adet domates parselinde yürütülmüştür. Ergin popülasyon gelişmesi feromon tuzaklarıyla, ergin öncesi dönemlerinin popülasyon gelişmesi ise yaprak örnekleri alınarak incelenmiştir. Tuta absoluta'nın predatör, parazitoit ve konukçuları örnekleme yerleri ve dışındaki alanlarda periyodik ile periyodik olmayan surveylerle belirlenmiştir. Döllere bağlı olarak; Tuta absoluta'nın yaşam süresi erkeklerde 3.37-6.14 gün ve dişilerde 7.7-9.75 gün, bırakılan yumurta sayısı 75.5-138.4 adet, yumurta açılma süresi 3.72-10.54 gün, larva gelişme süresi 12.82-26.7 gün ve pupa gelişme süresi 7.52-20.62 gün sürmüştür. T. absoluta bir dölünü 461.02-470.94 gün derecede tamamlamıştır. T. absoluta ergin uçuşları 2012 yılında ortalama sıcaklığın 11.5°C olduğu 27.03.2012 tarihinde ve 2013 yılında ise ortalama sıcaklığın 11.2°C ölçüldüğü 08.03.2013 tarihinde başlamıştır. Popülasyon yoğunluğu temmuz ayında artmaya başlamış ve aralık ayında sona ermiştir. T. absoluta 1 dölünü yabancı otlarda, 5 dölünü ise domates bitkisi üzerinde tamamlamış olup, toplam 6 döl vermiştir. T. absoluta'nın predatörü olarak Macrolophus melanotoma, Nesidiocoris tenuis, Scymnus levaillanti parazioti olarak Trichogramma achaeae belirlenirken konukçusu olarak Capsicum annuum, Solanum melongena, Solanum nigrum, Convolvulus arvensis, Sinapis arvensis ve Sonchus oleraceus tespit edilmiştir.

Biological properties of Tuta absoluta (Meyrick 1917), (Lepidoptera: Gelechiidae) was investigated on tomato plants in 4x6 m sized net walled cage, in natural conditions in Dardanos Field in 2012. One female and two males of T. absoluta from stock culture of climate room were released on tomato leaves in 15 x 7.5 cm sized cages. 20 branch cages were used for this purpose. Number of eggs on leaves in branch cages was recorded daily until the adult death. 40 eggs from the same day were placed into 2.5 cm diameter cells and their development was recorded daily. Larval and pupal development times were investigated by replacing the larvae from these eggs to branch cages. Ecological properties of the pest were conducted on 3 tomato fields in Central (Batakovası and Dardanos) and Biga (Gümüşçay) districts in 2012 and 2013. Adult population development was investigated by pheromone traps and pre-adult population development was examined by leaf samples. Predators, parasitoids and hosts of T. absoluta in Çanakkale province were determined by periodic and nonperiodic surveys. From biological properties, mean longevity was 3.37-6.14 days for males and 7.7-9.75 days for females, fecundity was 75.5-138.4 eggs, development time for egg was 3.72-10.54 days, 12.82-26.7 days for larva and 7.52-20.62 days for pupa. T. absoluta needed 461.02-470.94 degree-days to complete one generation. Flight of T. absoluta adults has started on 27.03.2012 at 11.5°C in 2012 and in 2013 on 08.03.2013 at 11.2°C. Population density increased in July and ended in December. T. absoluta completed one generation on weeds and 5 generations on tomato plants with a total of 6 generations. As predators of Tuta absoluta, Macrolophus melanotoma, Nesidiocoris tenuis, Scymnus levaillanti, as parasitoid Trichogramma achaeae, as hosts Capsicum annuum, Solanum melongena, Solanum nigrum, Convolvulus arvensis, Sinapis arvensis and Sonchus oleraceus were identified.