Türk hikayesinde azınlıklar ve yabancılar (1923-1950)

Abstract

Azınlıklar ve yabancılar, hem Türkiye'nin iç kamuoyunda hem de uluslararası alanda daima gündemde olan bir konudur. Toplumsal meseleleri konu edinen hikâyelerin malzemelerinden biri de, çoğunluktan farklı olan "azınlıklar ve yabancılar"dır. Çalışmanın amacı, 1923-1950 yılları arasında kaleme alınan Türk hikâyelerini, azınlıklar ve yabancılar bağlamında ele almaktır. Azınlıklara mensup veya yabancı karakterlerin kimliklerinin hangi imajlar etrafında tasvir edildiğini, "öteki"nin nasıl konumlandırıldığını tespit eden çalışmamız, 1923-1950 arasında tespit ettiğimiz 97 basılı hikâye kitabından toplamda 1669 hikâyenin incelenmesi ile ortaya çıkmıştır. 1923-1950 yılları arasında yazılan hikâyelerde; Rum, Ermeni ve Yahudi algısına, I. Dünya Savaşı, Balkan Savaşları ve Kurtuluş Savaşı başta olmak üzere tarihî hâdiselerin etki ettiği görülür. Azınlıklar ve yabancılar; bir taraftan hain, zalim ve işbirlikçi bir konumda ele alınırken diğer taraftan millî ve dinî kimlikleri arka plana atılarak insancıl bir yaklaşımla olumlu olarak da tasvir edilirler. Anadolu'yu işgal edenlere destek veren azınlıklar, "işbirlikçi"dir; ancak, işbirlikçi azınlıkların desteklediği İngiliz ve Fransızlar ise, kimi hikâyelerde görüldüğü üzere, âdeta hayranlıkla bakılan "yüce" milletlerdir. Çalışmada, söz konusu dönem içerisinde yazılmış hikâyelerdeki azınlıklara mensup veya yabancı karakterler irdelenirken onların millî kimliklerinin yanı sıra dinî ve cinsel yönleri de rotamızı tayin etmiştir. Hem yazarların hem de azınlıklara mensup ya da yabancı karakterlerin İslâmiyet, Hristiyanlık ve Musevîlik gibi dinlerle ve Budizm ve Totemizm gibi inanışlarla ilgili düşünceleri üzerinden azınlıkların ve yabancıların "din" algısı ortaya konmuştur. Çalışmada ayrıca cinsel cazibesiyle tebarüz eden azınlık karakterler ile Batılı asil kadınların cazibelerinin aynı olmadığı da vurgulanmıştır.

Minorities and foreigners is an issue that always on the agenda both in Turkey's national public opinion and international area. One of the materials of literary texts which mention social issues, different from majority, is ''minorities and foreigners.'' The aim of this study is to handle Turkish stories which were written between 1923 and 1950, related to minorities and foreigners. The study that fixes in which images foreign characters or minorities described around and how was "other" placed has emerged by the way of examining ninety seven printed story books that we can fix written between 1923 and 1950. In the stories written between 1923 and 1950, it has seen that; the perception of Greek, Armenian and Hebrew was affected by historical events like The First World War, The Balkan Wars and The Independence War. On the one hand, minorities and foreigners were discussed as a traitor, cruel, and collaborator, on the other hand, they were described positively with a humanist approach by ignoring their national and religious identities. The minorities which occupied Anatolia are collaborators but English and French which was supported by collaborator minorities, seen in some stories, are accepted admiringly "almighty" nations. In the study, while minorities and foreign characters are being researched, we keep an eye on both their religious, national aspects and national identities. The perception of "religion" for minorities and foreigners have been set forth by the way of thoughts of both authors and mentioned characters related to Islam, Christianity, Judaism, Buddhism and Totemism. In the study, it has also emphasized that; The attraction of Western noble ladies isn't as the same as with the minorities characters which are shown up by their sexual attraction.