Tanzimat sonrası siyasi fikirlerin Türk romanına yansıması (1871-1895)

Abstract

On dokuzuncu asır, edebiyatın siyasetle en çok iç içe geçtiği devirlerden biridir. Bu çalışmada, 1871-1895 yılları arasında yayınlanan roman türündeki eserler üzerinden Tanzimat sonrası siyasî fikirlerin Türk romanına yansıması incelenmiştir. Giriş kısmı hariç, beş bölümden oluşan tezimizde; devrin matbu romanlarından hareketle adâlet, kanun, hürriyet, meşrûtiyet, meşveret, ekonomi-politik, maarif politikası, ittihâd-ı İslâm, Osmanlıcılık, medeniyetçilik, milliyetçilik, sömürgecilik gibi siyasî fikirlerin Yenileşme devri romanlarında hangi cepheleriyle yer aldığı ortaya konmaya çalışılmıştır. Diğer bir deyişle, Tanzimat sonrası hayatımızda yer alan siyasî kavram ve düşünceler, Tanzimat ve Islahat Fermanı ile diğer kanunlaştırma hareketlerinin Türk romanına yansıyış şeklinden yola çıkılarak değerlendirildi. Tezimizde, ana ve ara başlıklarda geçen fikirler, devir ve şahsiyetleri içine alacak şekilde tasnif ve tetkik edildi. Bu fikirlerin bağlı bulunduğu edebî gelenek ile hangi ekol ve şahıslardan etkilenilerek yazıldığı gösterilmeye çalışıldı. Böylece Türk romanının bu devresi hakkındaki mevcut bilgi ve değerlendirmelere yeni bir bakış açısı getirilmeye çalışıldı.

Nineteenth century is one of eras in which literature and politics interacted intensively. In this study, reflection of post-tanzimat political views on Turkish Literature is investigated through novels which were published in 1871-1895. In this thesis, which consists five chapters (excluding the introduction), how the political views such as justice, liberation, meşrûtiyet (constitutional monarchy), economy-politics, educational politics, Islamic union, Ottomanism, civilizationism, colonialism involved in Turkish novel is tried to be presented via published novels in that era. In other words, political concepts and ideas that existed in post-tanzimat era, evaluated through how Tanzimat, Islahat and other legalization processes were reflected on Turkish Novel. In our thesis the ideas, which were mentioned in main and search titles, were classified and examined to include the era and figures. Additionally it is tried to show, about these ideas, the literary tradition they were belong to and the schools and figures influenced them. Thus, a new point of view is added to current information and analyses about this period of Turkish novel.