Türkiye ekonomisinde tasarruf açığı sorunu: zaman serisi analizi

Abstract

Türkiye ekonomisi 1980’de dışa açılma ve 1989’da sermaye hareketinin serbestleşmesi sonrasında, yüksek yatırım ve ekonomik büyüme oranlarına ulaşırken, yüksek oranda cari açık ve bütçe açığı sorunları yaşamıştır. Büyümenin kaynağı olarak yetersiz kalan ulusal tasarruflar yerine yabancı tasarrufların kullanılması cari açığa neden olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de toplam tasarrufların seyrini ortaya koyarak tasarruf açığını etkileyen makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu bağlamda Türkiye ekonomisinde 1980-2013 dönemi için tasarruf- yatırım dengesi, kişi başına düşen gelir, cari işlemler dengesi ve bütçe dengesi arasındaki ilişki zaman serisi analizi ile incelenmiştir. Elde edilen sonuçta tasarruf açıkları ile cari açık, bütçe açıkları ile cari açık ve tasarruf açıkları ile bütçe açıkları arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Ayrıca kişi başına düşen gelirden cari açığa doğru tek yönlü bir nedensellik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Turkey's economy has experienced a high rate of current account deficit and budget deficit problems while achieving high investment and economic growth in 1980 outsourcing and in 1989 after the liberalization of capital movements. The use of foreign savings instead of inadequate national savings as a source of growth has led to the current account deficit. The aim of this study is to investigate the relationship between macro-economic variables affecting the savings deficit and showing the trend of total savings in Turkey. The relationship between saving-investment balance, per capita income, current account balance and budget balance was analyzed for the period 1980-2013 in Turkey’s economy by the time series analysis. Between savings deficits and current account deficits, budget deficits and current account deficits, savings deficits and budget deficits was found bidirectional causality in the result of the study and moreover, between per capita income and current account deficit was found from per capita income to current account deficit unidirectional causality.