Göstergebilim açısından Türkçe ders kitapları

Abstract

Ders kitabı hazırlanırken tek bir alanın verileri yeterli olmamaktadır. Ders kitaplarının hazırlanması sürecinde dil bilimi, metindilbilim, göstergebilim gibi alanların verilerinden yararlanılması gerekmektedir. Göstergebilimsel yöntemin kullanıldığı bu çalışma ile Türkçe derslerinde metinlerin incelenmesi açısından öğretmenlere model olmak ve ders kitaplarının göstergebilimsel açıdan durumunun yansıtılması ile bundan sonra hazırlanacak ders kitapları için yol gösterici olmak amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemi ile oluşturulan çalışma tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, Milli Eğitim Bakanlığı ile Talim ve Terbiye Kurulu tarafından okutulmak üzere önerilen ve 2012 yılındaki baskıları esas alınan 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinler incelenmiştir. Çalışma evreni, serbest okuma ve dinleme metinleri dışındaki 5. sınıf Türkçe ders kitabından 24; 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarından 18’er olmak üzere toplam 78 metinden oluşmaktadır. Çalışma alanı ise, 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan farklı metin türlerinden birer örnek olarak olmak üzere seçilen 19 metinden oluşmaktadır. Çalışma verileri, doküman analizi ile toplanmış, elde edilen verilerin analizi nitel içerik analizi yöntemi ile yapılmıştır. Ortaokul Türkçe ders kitaplarının göstergebilimsel açıdan incelenmesi ile elde edilen verilerden, göstergebilimsel yöntemin yazılı metnin anlamının anlaşılmasında, nesnel olarak değerlendirilmesinde ve yorumlanmasında okura yardımcı olduğu anlaşılmıştır.

Gathering data from a single field to write a textbook is not enough. Multiple fields such as linguistics, textlinguistics and semiotics need to be adopted in the process of writing a textbook. The aim with this study that employs semiotic method is to set an example to teachers in terms of studying texts in Turkish classes. By reflecting the textbooks through semiotics, providing a guide for future textbooks is aimed. This study was formed using qualitative research and survey model. For the research the texts from 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks (2012 editions), which were recommended by Ministry of National Education and Board of Education and Discipline, were analyzed. The population of the research was composed of 78 texts that include 24 texts from 5th grade Turkish textbook and 18 texts from each of 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks. Extracurricular reading texts and listening texts were excluded. Field of study consisted of 19 texts that were chosen as examples of different text types in 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks. The data was collected by document analysis and the collected data was analyzed by qualitative content analysis method. Studying secondary school textbooks in terms of semiotics has revealed that semiotic method helps the reader with comprehension, objectively evaluation and interpretation of written texts.